Taxt-rəvan sözü Azərbaycan dilində keçmişdə yüksək təbəqənin, xüsusilə də əyanların və kübarların (varlı və nüfuzlu insanların), eləcə də onların qadınlarının bir yerdən başqa yerə daşınması üçün istifadə edilən bir növ nəqliyyat vasitəsini ifadə edir. Sözün özü iki hissədən – "taxt" və "rəvan" – təşkil olunmuşdur. "Taxt" sözü burada möhtəşəmlik, əzəmət, lüks və yüksək statusu ifadə edərək, daşınan şəxslərin ictimai mövqeyini vurğulayır. "Rəvan" isə hərəkətin rahatlığı, sərnişinin sarsıntısız və rahat şəkildə aparılmasını bildirir. Beləliklə, "taxt-rəvan" sözü həm nəqliyyat vasitəsinin özünün, həm də onunla bağlı olan lüks, komfort və yüksək status hissini əks etdirir.
Taxt-rəvanlar, adətən, iki və ya daha çox heyvan (əsasən öküz və ya at) tərəfindən çəkilən, örtülü və yastıqlı bir növ kürsülü daşıyıcı idi. Onların dizaynı və bəzəyi daşıdığı şəxsin sosial statusunu göstərirdi. Zəngin və nüfuzlu şəxslərin taxt-rəvanları daha mürəkkəb, bəzəkli və rahat olurdu. Bu nəqliyyat vasitəsi, xüsusilə də qadınların sosial həyatda daha az hərəkət etməsi səbəbindən, onların bir yerdən başqa yerə rahat şəkildə aparılması üçün geniş yayılmışdı.
Taxt-rəvanın söz mənası ilə yanaşı, mədəniyyətimizdə, ədəbiyyatımızda və folklorumuzda da özünəməxsus yeri var. Bir çox əsərlərdə taxt-rəvan, keçmişin lüksünü, əzəmətini və həyat tərzini əks etdirmək üçün istifadə olunmuşdur. Məsələn, "Xanım taxt-rəvanla saraya gedirdi" kimi cümlədə həm nəqliyyat vasitəsi, həm də onunla bağlı olan zənginlik və status aydın şəkildə görünür. Başqa bir nümunə olaraq, "Qoca xanım taxt-rəvanından düşəndə ayağını burxdurdu" cümləsini göstərmək olar; burada taxt-rəvan, konkret bir hadisənin baş verdiyi yer və zamanı təsvir edir.
Qısaca olaraq, "taxt-rəvan" sözü yalnız bir nəqliyyat vasitəsini deyil, həm də keçmişdəki sosial quruluşun, həyat tərzini və status fərqlərini əks etdirən zəngin mədəniyyət elementini ifadə edir. Onun dilçilik təhlili, həm sözün etimologiyasını, həm də onun müxtəlif kontekstlərdə işlənməsini daha dəqiq anlamağa imkan verir.