Taqqıldamaq (f.): Bu fe'l, səs çıxarmaqla bağlıdır və əsasən də qısa, sərt, metal kimi səs çıxaran cisimlərin bir-birinə dəyməsi, sürtünməsi nəticəsində yaranan səsi ifadə edir. Sözün əsasını təşkil edən "taqqıltı" sözü ilə sıx bağlıdır və "taq(q)" morfeminin təkrarlanması ilə səsin təkrarlanan, qısa və kəskin olduğunu vurğulayır. "Taqqıldamaq" həmçinin, bir şeyin sərt və sürətli hərəkəti nəticəsində yaranan oxşar səsi də ifadə edə bilər.
Mənasının daha geniş təsviri: "Taqqıldamaq", qapı, pəncərə, qutu və s. kimi cisimlərin açılıb-bağlanması, bir-birinə dəyməsi, metal əşyaların bir-birinə vurulması zamanı yaranan xarakterik səsi bildirir. Bu səs adətən qısa, sərt, kəskin və davamlı olmur. Misal üçün, "qapı taqqıldadı" deyərkən, qapının menteşələrində yaranan metal səsini, "qutu taqqıldadı" deyərkən isə qutunun düşüb yerə dəyməsi zamanı yaranan səsi nəzərdə tuturuq. Söz, bir şeyin sərt və sürətli hərəkətinin səs-küy yaratdığını ifadə etmək üçün də istifadə edilə bilər. Məsələn, "ayaqqabıları taqqıldadaraq getdi" deyəndə ayaqqabılarının sərt səthlərlə toqquşması nəticəsində yaranan səsi ifadə edirik.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qapı taqqıldadı, qonaq gəlmişdi.
- Dəmir yolu vaqonları taqqıldayırdı.
- Uşaqlar taqqıldadaraq qaçdılar.
- Ayaqqabılarının dabanları taqqıldayırdı.
- Çəkic divardan taqqıldadı.
Etimoloji baxımdan, "taqqıldamaq" sözü onomatopoetik xarakter daşıyır, yəni səsin təqlididir. Sözün strukturunda təkrarlanan "taqqıltı" morfeması səsin təbiətini daha aydın şəkildə ifadə edir. Bu sözün mənasının dərk edilməsində səsin təsəvvür olunması çox vacibdir.