Tamahsız sifəti, əsasən, "tamah" sözünün mənfi mənasını ifadə edən bir ön ek ("tamah-" + "-sız") əlavəsi ilə əmələ gəlmişdir. "Tamah", hərislik, istəyin həddindən artıq olması, həmişə daha çox istəmək, doymazlıq mənasını verir. Ona görə də "tamah" sözündən törəmiş "tamahsiz" sifəti, bu mənfi keyfiyyətin olmamasını, əksinə, doymuşluğu, qənaəti, istəyin məhdudluğunu və ya olmamasını ifadə edir.
Lüğətlərdə verilən "gözütox", "təmənnasız" sinonimləri "tamahsiz" sözünün mənasını daha da aydınlaşdırır. "Gözütox" ifadəsi, maddi nemətlərə, əşyalara, var-dövlətə qarşı istəyin azlığını, qənaəti bildirir. "Təmənnasız" isə, hər hansı bir əməli qarşılıq gözləmədən, özü üçün heç bir fayda gözləmədən etməyi ifadə edir. Bu baxımdan, "tamahsiz" sözü yalnız maddi deyil, mənəvi səviyyədə də işlənə bilər.
Məsələn, "tamahsiz insan" ifadəsi maddi nemətlərə qarşı həris olmayan, qənaətcil, özünə yetən bir şəxsi təsvir edir. Lakin "tamahsiz yardım" ifadəsi isə, hər hansı bir qarşılıq gözləmədən, sözsüz, təmənnasız olaraq verilən köməyi bildirir. Beləliklə, "tamahsiz" sözü kontekstdən asılı olaraq, həm maddi, həm də mənəvi aləmdə işlənə bilər və hər iki halda da qənaətkarlığı, özünü qane etməni, qarşılıq gözləməməni ifadə edər.
Qısaca, "tamahsiz" sifətinin mənası, tamahın, hərisliyin, həddindən artıq istəyin olmaması, qənaətkarlıq, doyğunluq, təmənnasızlıqdır. Bu məna kontekstdən asılı olaraq, həm maddi, həm də mənəvi sahələrdə dəyişikliklərə uğrasa da, əsas mahiyyətini saxlayır.