izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

TAMAMLAMAQ (f.) - Bu fe'l, əsasən bir şeyin çatışmayan hissəsini əlavə etməklə, tam və bütöv hala gətirmək, çatışmazlığı aradan qaldırmaq mənasını verir. “Tamamlamaq” həm fiziki, həm də mənəvi, abstrakt mənalarda işlənə bilər. Fiziki mənada, bir tikintinin tamamlanması, bir rəsmin detallarının əlavə edilərək tamamlanması, bir kolleksiyanın əskik əşyalarının tapılması və s. misal göstərmək olar. Mənəvi və abstrakt mənada isə bir əsərin yazılmasının tamamlanması, bir layihənin gerçəkləşdirilməsinin başa çatması, bir fikrin tam şəkildə ifadə edilməsi kimi mənalar nəzərdə tutula bilər. Sözün işlənməsinə görə “başa çatdırmaq”, “sonlandırmaq”, "yerinə yetirmək" sinonimləri ilə əvəz oluna bilər, lakin bu sinonimlər bəzi kontekstlərdə “tamamlamaq”ın ifadə etdiyi incə mənanı tam olaraq vermir.

Məsələn, "Tikinti işləri tamamlandı" cümləsində "tamamlandı" sözü, işlərin sonlanması və bütöv bir nəticə əldə edilməsi mənasını verir. Halbuki "Tikinti işləri başa çatdı" cümləsi də eyni məna kəsb edir, lakin "tamamlandı" sözü əlavə olaraq işlərin qüsursuz və tam bir şəkildə yekunlaşdığını vurğulayır. Eyni şəkildə, "Rəsmini tamamladı" cümləsində rəssamın əsərinə son toxunuşları əlavə etdiyini, onu mükəmməl hala gətirdiyini anlıyıq.

“Bir-birini tamamlamaq” ifadəsi isə iki və ya daha çox elementin birlikdə bir tam, bir bütöv, ahəngdar bir sistem və ya quruluş meydana gətirməsini bildirir. Bu ifadədə bir-birinə uyğunluq, tamamlayıcılıq və qarşılıqlı əlaqə önə çıxır. Məsələn, “Onların xarakterləri bir-birini tamamlayırdı” cümləsində iki fərqli insanın xüsusiyyətlərinin bir-birini zənginləşdirdiyi, bir-birinin çatışmazlıqlarını aradan qaldırdığı nəzərdə tutulur. “Bir-birini tamamlayan rənglər” ifadəsi də oxşar məna daşıyır: rənglərin bir-biri ilə uyğunluğu, ahəngdarlığı və gözəl bir kompozisiya yaratması ifadə olunur.

“Tamamlamaq” sözünün etimologiyası "tam" kökündən törəmişdir və tam olması, bütövlüyü, çatışmazlığın olmamasını ifadə edir. Sözün kökü türk dillərində geniş yayılmışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz