Tarixsiz sifəti, bir sənəd, məktub və ya digər yazılı məlumata tarixin qoyulmaması və ya yazılma vaxtının (il, ay, gün) göstərilməməsi halını ifadə edir. Bu, sənədin yaradılma zamanının bilinməməsi deməkdir. Tarixsiz sənədlər adətən tarixi dəqiqləşdirmənin mümkün olmadığı və ya bilərəkdən gizlədildiyi hallarda rast gəlinir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "tarix" sözünün farsca mənşəli olduğunu görərik. "Tarix" sözü "təcrübə, hadisə, həyat" mənalarını ehtiva edən "təriq" sözündən törəyib və zaman keçdikcə "keçmiş hadisələr, keçmiş" mənasını qazanmışdır. "siz" isə mənfi əlavədir və "olmama" mənasını bildirir. Beləliklə, "tarixsiz" sözü, "tarixi olmayan", "tarixin qoyulmadığı" mənasını verir.
Cümlə içərisində "tarixsiz" sözünün istifadəsi müxtəlif kontekstlərdə mümkündür:
- Onun verdiyi tarixsiz məktubda heç bir dəqiq məlumat yox idi. (Burada məktubun yazılma tarixinin bilinməməsinə işarə edilir)
- Tarixsiz sənədlər məhkəmədə sübut kimi qəbul edilməyə bilər. (Burada sənədin etibarlılığının tarixinin olmaması ilə əlaqələndirilməsi göstərilir)
- Tarixsiz bir fotoşəkil tapdı, ancaq kimin və harada çəkildiyini müəyyənləşdirə bilmədi. (Burada fotoşəklin çəkilmə tarixinin bilinməməsinə diqqət çəkilir)
- Tarixsiz bir əlyazma aşkar etdi və tədqiqatlar aparmağa başladı. (Burada əlyazmanın tarixinin bilinməməsi və tədqiqatın bu məsələ üzərində qurulduğu vurğulanır)
Qeyd etmək lazımdır ki, "tarixsiz" sözü yalnız yazılı sənədlər üçün deyil, həmçinin şifahi xatirələr və ya digər tarixi məlumatları əks etdirən, lakin dəqiq zaman kəsiyini göstərməyən mənbələr üçün də istifadə edilə bilər. Məsələn, "tarixsiz bir əfsanə", "tarixsiz bir adət-ənənə" kimi ifadələr də bu qəbildəndir.