izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Taun (ər. طاعون - ṭāʿūn) sözü ərəb mənşəli olub, Azərbaycan dilinə də bu dildən keçmişdir. Əsasən iki əsas mənası vardır:

1. Tibbi Məna: Taun, Yersinia pestis bakteriyalarının törətdiyi, kəskin, yüksək yoluxucu və ölümcül bir xəstəlikdir. Bu xəstəliyin əsas simptomları arasında yüksək hərarət, güclü baş ağrısı, zəiflik, qusma və ishal yer alır. Xəstəliyin inkişafı sürətli olub, müalicə olunmadıqda ölümə səbəb ola bilər. Taun üç əsas formada təzahür edir: vəba vəbası (bubonik taun), ağciyər vəbası (pnevmonik taun) və septik taun. Vəbanın bubonik forması bədəndə, xüsusən də qoltuqaltı, kasıq və boyun nahiyələrində şişkin limfa düyünləri (bubonlar) ilə xarakterizə olunur. Ağciyər vəbası isə tənəffüs yollarının yoluxması ilə baş verir və xüsusilə yoluxucu olur. Septik taun isə bakteriyaların qana yayılması ilə nəticələnir. Tarix boyu taun epidemiyaları milyonlarla insanın ölümünə səbəb olmuşdur. Müasir tibbdə antibiotiklər və digər müalicə üsulları taunun müalicəsində əhəmiyyətli rol oynayır.

2. Məcazi Məna: Taun sözü məcazi mənada ağır bir bəlaların, fəlakətlərin, geniş yayılmış və məhvkar bir hadisənin metaforik təsvirində işlədilir. Bu mənada taun, hər hansı bir ictimai bəlaları, geniş yayılmış xəstəlikləri, sosial problemləri və ya digər fəlakətləri ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, "Acıq, səfalət və xəstəliklər bu şəhəri taun kimi bürümüşdü" cümləsində taun, şəhəri bürümüş olan bəlalara ümumi bir ad kimi işlənir. Bu mənada taun, daha çox bəlaya, qarğışa işarə edir.

Qısacası, "taun" sözü həm konkret bir xəstəliyi, həm də məcazi mənada geniş yayılmış bəlaları ifadə etmək üçün istifadə olunan çoxmənalı bir sözdür. İstifadə sahəsindən asılı olaraq mənası dəqiqləşdirilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz