Təcrübələnmə sözü "təcrübələnmək" fellərinin isim törəməsidir. Lüğətlərdə qısa şəkildə izah olunmasına baxmayaraq, daha geniş və dəqiq şəkildə izahı belədir: Təcrübələnmə, müəyyən bir sahədə və ya fəaliyyətdə təcrübə qazanmaq, yeni bacarıqlar öyrənmək və ya mövcud bacarıqları inkişaf etdirmək məqsədilə müxtəlif üsulların, metodların və ya yanaşmaların sınaqdan keçirilməsi, yoxlanılması və tətbiq edilməsi prosesidir. Bu proses, nəticələrin analiz edilməsi, səhvlərin düzəldilməsi və daha yaxşı nəticələr əldə etmək üçün təkmilləşdirilmələrin edilməsi ilə müşayiət olunur.
Təcrübələnmə, sadəcə təsadüfi sınaqlar deyil, məqsədyönlü və planlı bir prosesdir. Bu proses həm elmi araşdırmalarda, həm də gündəlik həyatda geniş tətbiq olunur. Məsələn, bir aşpaz yeni bir yemək reseptini hazırlayarkən müxtəlif ədviyyatların və maddələrin miqdarını dəyişərək təcrübələnə bilər. Bir mühəndis yeni bir maşın mexanizmini dizayn edərkən müxtəlif materialların və texnologiyaların sınaqdan keçirilməsi yolu ilə təcrübələnə bilər. Hətta bir insan yeni bir dil öyrənərkən müxtəlif öyrənmə üsullarını sınayaraq təcrübələnə bilər.
Təcrübələnmənin nəticələri müsbət və ya mənfi ola bilər. Müsbət nəticələr yeni biliklərə, bacarıqlara və daha yaxşı nəticələrə gətirib çıxarır. Mənfi nəticələr isə səhvlərin aşkarlanması və düzəldilməsi üçün imkan yaradır, təkmilləşdirməyə və daha effektiv üsullar tapmağa kömək edir. Ona görə də təcrübələnmə, hər hansı bir sahədə inkişafın və tərəqqinin əsasını təşkil edir.
Sözün etimologiyasına gəldikdə, "təcrübə" fars dilindən götürülmüşdür və "sınaqdan keçirmə, yoxlama" mənasını verir. "-lənmə" isə isim törəməsi şəkilçisidir. Beləliklə, "təcrübələnmə" sözü, müxtəlif sınaqlar və yoxlamalar vasitəsi ilə təcrübə qazanma prosesini ifadə edir.
Cümlədə nümunələr:
1. Yeni metodun effektivliyini yoxlamaq üçün uzun müddət təcrübələnmə aparıldı.
2. Müəllim şagirdlərin fərdi xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq müxtəlif öyrənmə üsullarında təcrübələnməni tövsiyə etdi.
3. Uzun illər boyu sənaye sahəsində aparılan təcrübələnmələr nəticəsində yeni texnologiyalar yaradıldı.
4. Rəssam rənglərin və fırçaların müxtəlif kombinasiyalarında təcrübələnmə edərək özünəməxsus üslubunu formalaşdırdı.