izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təhrik (ər. تحريك - teḥrīk) sözü ərəb mənşəli olub, “hərəkətə gətirmək”, “sövq etmək”, “təkan vermək” mənalarını əks etdirir. Azərbaycan dilində istifadəsində bir qədər çalar dəyişikliyi ilə müəyyən bir hərəkətə, əmələ, fikrə yönəltmək, həvəsləndirmək, meyilləndirmək və ya qıcıqlandırmaq, qızışdırmaq mənalarını özündə birləşdirir. Yəni, təhrik yalnız müsbət mənada deyil, mənfi mənalarda da işlənə bilər.

Müsbət mənada istifadədə, təhrik, birini yaxşı işlərə, faydalı əməllərə təşviq etmə, ruhlandırma, həvəsləndirmə mənasını verir. Məsələn: "Müəllimin təhriki ilə şagird elmi araşdırmalara başladı." burada müəllim şagirdi elmi araşdırmalara həvəsləndirir, onu bu istiqamətə yönəldir.

Mənfi mənada istifadədə isə təhrik, birini pis əməllərə, qanunsuz hərəkətlərə vadar etmə, qıcıqlandırma, qızışdırma, bəlkə də zorlama mənasını daşıyır. Məsələn: "Onu cinayətə təhrik etdilər." və ya "Onun təhriki ilə dava başladı." bu cümlələrdə təhrik mənfi nəticələrə səbəb olan bir amil kimi təsvir edilir.

Sözün kontekstindən asılı olaraq, təhrik "təşviq", "ruhlandırma", "meyilləndirmə", "qızışdırma", "qıcıqlandırma", "vadar etmə", "sövq etmə" kimi sinonimlərlə əvəz oluna bilər. Ancaq bu sinonimlərin hamısı təhrikin bütün çalarlarını tam əhatə etmir. Təhrik daha çox, birinin düşüncə və ya hərəkət tərzini dəyişdirmək, onun əməllərinə təsir etmək mənasını verir.

Ümumi olaraq, təhrik sözünün mənası istifadə olunduğu kontekstdən, əhatə olunan məzmunun müsbət və ya mənfi xarakterindən asılı olaraq dəyişir. Ona görə də təhrikin mənasını tam və dəqiq anlamaq üçün cümlənin məzmununu diqqətlə təhlil etmək lazımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz