Tələkə (sifət) sözü əsasən köhnə, cırılmış və istifadəyə yararsız hala düşmüş geyim və ya əşyaları təsvir etmək üçün işlədilir. Lüğətlərdə sadəcə "köhnə, cır-cındır" kimi izah olunsa da, bu izah sözün ifadə etdiyi tam mənanı əhatə etmir. Tələkə sözü, sadəcə köhnəliyi deyil, həm də istifadəsizliyə, yararsız hala düşməyə, bəzən isə aşınma və parçalanmaya bağlı estetik cəhətdən xoşagəlməz vəziyyəti ifadə edir.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "tələkə" sözünün türkiyə dillərindəki köhnə və aşınmış şeylər üçün istifadə olunan köklərdən törədiyini fərz etmək olar. Bu köklərin dəqiq təyini dil tarixi tədqiqatlarını tələb edir. Ancaq sözün əsas mahiyyəti köhnə, cırılmış və tam təmir olunmayan əşyaları ifadə etməsidir. Beləliklə, "tələkə paltar", "tələkə ayaqqabı" ifadələrində sadəcə köhnə deyil, eyni zamanda cırılmış, deşiyini tutan, ya da istifadəyə yararsız hala düşmüş geyimi ifadə edir.
Sözün işlənməsinə dair nümunələr:
- O, tələkə paltar geyinmişdi.
- Qarajda tələkə maşınların ehtiyat hissələri vardı.
- Tələkə kitabın səhifələri qopmuşdu.
- Ev təmirə ehtiyacı olan, tələkə vəziyyətdə idi.
Qısaca, "tələkə" sözü köhnəliyi, cırılmağı və istifadəsizliyi eyni anda ifadə edən, daha geniş məna kəsb edən bir sifətdir. Bu, sadəcə "köhnə" və ya "cır-cındır" sözlərinin əvəzinə deyil, daha dəqiq və ifadəli bir təsvir vermək üçün işlədilir.