Təmayülçü sözü Azərbaycan dilində siyasi kontekstdə istifadə olunan bir termindir. Lüğətlərdəki sadə izahı "partiyanın əsas xəttindən sapan, kənara çıxan, təmayülçülüyə meyil göstərən adam" olsa da, bu izah tam əhatəli deyil. Daha dəqiq və geniş şəkildə izah etmək üçün bir neçə aspekti nəzərə almaq lazımdır.
Əvvəla, "təmayülçü" sözünün əsasını təşkil edən "təmayül" sözü "meyillik, əyrilik, yönəlmə" mənalarını verir. Beləliklə, təmayülçü, əsas siyasi xəttdən fərqli bir yönəlməyə, meyilliyə sahib olan şəxsdir. Bu meyillik, partiyanın rəsmi idealogiyasından, siyasətindən və ya liderindən ayrı bir qrupun, fraksiyanın, və ya ideoloji cərəyanın arxasınca getmək, onların fikirlərini bölüşmək şəklində özünü göstərə bilər. Təmayülçülük mütləq olaraq mənfi bir şey kimi qəbul edilmir. Bəzi hallarda, partiya daxilində müxtəlif fikirlərin olması onun inkişafı üçün faydalı ola bilər.
İkincisi, təmayülçülüyün dərəcəsi də müxtəlif ola bilər. Bəzi təmayülçülər partiyanın əsas xəttindən azca kənara çıxa bilərlər, bəziləri isə daha açıq şəkildə müxalifət mövqeyi tuta bilərlər. Bu fərq, onların partiya daxilindəki fəaliyyətlərində, səsləndirdikləri fikirlərdə və partiyanın qərarlarına münasibətlərində özünü göstərir.
Üçüncüsü, "təmayülçü" sözü, həmçinin tarixi kontekstdə də başa düşülməlidir. Sovet dövründə, məsələn, partiya daxilindəki hər hansı bir fərqli fikir "təmayülçülük" kimi qiymətləndirilərək repressiyaya məruz qala bilərdi. Bu səbəbdən də, sözün tarixi mənası müasir mənasından fərqlənə bilər.
Misal üçün, "Partiyanın əsas təmayülçüləri yeni qanun layihəsinə qarşı çıxdılar" cümləsində "təmayülçü" sözü, partiya daxilində əsas siyasətdən fərqli bir fikrə malik olan qrupu təsvir edir. Yəni, bu cümlədə təmayülçülər konkret bir siyasi qrup və ya fraksiya ola bilər. Digər bir misal: "Onun təmayülçü fikirləri partiya rəhbərliyini narahat edirdi." burada isə şəxsin partiya xəttindən fərqli düşüncələrinə işarə edilir.
Nəticə olaraq, "təmayülçü" sözü sadəcə partiya xəttindən sapma deyil, həm də bu sapmanın dərəcəsini, səbəblərini və tarixi kontekstini əhatə edən daha mürəkkəb bir anlayışdır. Sözün mənası, istifadə edildiyi kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.