Təpçimə (Təpçimək felindən törəmiş isim): Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında "təpçimə" sözü, əsasən şifahi nitqdə geniş yayılmış, qədim köklərə malik bir termindir. "Təpçimək" felinin mənası "bir şeyi qəfil, sürətlə və güclə hərəkət etmək", "birdən-birə sıçrayıb qalxmaq", "qəfil yerindən tərpənmək" kimi izah edilə bilər. Bu felin isim formasına çevrilən "təpçimə" isə bu hərəkətin özü, yaxud hərəkətin nəticəsi olan hadisəni bildirir.
Beləliklə, "təpçimə" sözü aşağıdakı mənalarda işlənə bilər:
- Birdən-birə, qəfil hərəkət: "Atın təpçiməsi məni qorxutdu." Bu cümlədə "təpçimə" atın gözlənilmədən, birdən-birə hərəkət etməsini ifadə edir.
- Sıçrayış, atılma: "Qapının təpçiməsi səs-küyə səbəb oldu." Burada "təpçimə" qapının birdən-birə açılıb bağlanması və ya əksinə, qəfil hərəkətini ifadə edir.
- Hərəkətin nəticəsi: "Təpçimədən yerə yıxıldı." Bu cümlədə "təpçimə" nəticəni, yəni yıxılmanın səbəbini ifadə edir. Yəni, qəfil hərəkətin nəticəsi olaraq yerə yıxılıb.
- Metaforik istifadə: Bəzi hallarda "təpçimə" həyəcanlı, sürətli və gözlənilməz inkişafı ifadə etmək üçün metaforik olaraq işlənə bilər. " bazar iqtisadiyyatına keçidin təpçiməsi" kimi.
Etimoloji baxımdan, "təp" kökündən törəyən "təpçimə" sözü, "təpə" və ya "yüksəlmə" ilə bağlı bir məna daşıyır. Qəfil hərəkət, sıçrayış bir növ yüksəlmə və ya qalxma ilə əlaqələndirilə bilər. "Çimə" əlavəsi isə hərəkətin sürətini və qəfilliyini vurğulayır.
Nəticə etibarilə, "təpçimə" sözü Azərbaycan dilinin məcazlı və ifadəli leksikasının zənginliyini göstərən bir nümunədir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənə bilər.