Tərtib (ər. tərtib) sözü əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci və daha geniş mənası, ayrı-ayrı hissələri, elementləri, faktları və ya fikirləri müəyyən bir qayda və ardıcıllıqla seçib, bir-birinə bağlayaraq, məntiqi və ya estetik baxımdan tam, bütöv bir şey, sistem, mətn, əsər və s. yaratmaq, düzəltmək deməkdir. Bu prosesdə həm seçmə, həm də düzüm, quruluş, ardıcıllıq vacib rol oynayır. Məsələn, bir kitabın tərtibi, bir layihənin tərtibi, bir məruzənin tərtibi, bir süjetin tərtibi və s. bu mənaya aiddir. Tərtib prosesi sadəcə mexaniki birləşdirmə deyil, həm də məntiqi əlaqələrin qurulmasını, bütövün harmoniyasının təmin edilməsini nəzərdə tutur.
İkinci mənası daha spesifik olub, bir sənədin, qanunun, əmrin və ya digər rəsmi sənədin hazırlanması, yazılması və ya tərtib edilməsi deməkdir. Bu mənada tərtib daha çox rəsmi və hüquqi kontekstdə işlənir. Məsələn, "müqavilənin tərtibi", "protokolun tərtibi", "qanunun tərtibi" kimi ifadələr bu mənanı əks etdirir. Bu mənada tərtib prosesi əsasən müəyyən qaydalara, standartlara və formalara uyğun olaraq aparılır.
Sözün kökü olan ərəb dilindəki "tərtib" (ترتيب) "ardıcıllıq", "nizam", "düzən" mənalarını verir. Bu etimoloji məna, sözün Azərbaycan dilindəki işlənməsində də öz əksini tapır. Sözün müxtəlif cümlələrdə işlənməsinə nümunələr aşağıdakılardır:
- O, kitabın tərtibini yaxşı bacarırdı.
- Layihənin tərtibi üçün uzun müddət çalışdı.
- Rəsmi sənədin tərtibi səlahiyyətli şəxs tərəfindən həyata keçirildi.
- Təqdimatın tərtibi məqsədli və aydın olmalıdır.
- Müqavilənin tərtibi hüquqi normalara uyğun olmalıdır.
Beləliklə, "tərtib" sözü həm geniş, həm də dar mənada işlənir və kontekstdən asılı olaraq mənasını dəqiqləşdirmək mümkündür.