izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tip [yun. typos – nümunə, forma] bir şeylərin, hadisələrin, anlayışların və ya varlıqların ümumi xüsusiyyətlərini özündə əks etdirən, onların müəyyən bir qrupa aid olduğunu göstərən nümunə, model, forma və ya variantdır. Bu, həm konkret, həm də abstrakt varlıqlar üçün tətbiq oluna bilər. Konkret olaraq, bir tipə aid olan elementlər müəyyən oxşarlıqlara malikdirlər, onların arasında forma, funksiya, quruluş, tərkib və ya digər əlamətlər üzrə oxşarlıqlar müşahidə edilə bilər.

Məsələn, "kompüter tipləri" deyərkən müxtəlif istehsalçıların, ölçülərin, texniki xüsusiyyətlərin və funksional imkanların fərqləndiyi, ancaq ümumi "kompüter" anlayışı altında birləşən bir sıra qurğuları nəzərdə tuturuq. Eyni şəkildə, "ədəbi tiplər" deyərkən roman, hekayə, poema kimi ədəbi əsərlərin müəyyən formalarını, quruluşlarını və üslublarını nəzərdə tuturuq. "Qan tipləri" isə insan qanının müəyyən bioloji xüsusiyyətlərinə görə təsnifatını əks etdirir.

Tip sözü, eyni zamanda, bir qrupun digər qruplardan fərqləndirən xarakterik xüsusiyyəti ifadə edə bilər. Məsələn, "bu tip insanlara etibar etmək olmaz" cümləsində "tip" sözü müəyyən bir insan qrupunun mənfi xüsusiyyətlərinin ümumiləşdirilmiş təsvirini ifadə edir. Bu istifadədə geneləşdirmə, stereotipləşdirmə və hətta qərəzlilik riski vardır, buna görə də bu cür ifadələrə diqqətlə yanaşmaq lazımdır.

Qısaca, "tip" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas mənası bir qrupun oxşar xüsusiyyətlərə malik olan nümunəsini, formasını, variantını və ya modelini ifadə etməkdədir. Bu anlayış elmi təsnifatlarda, gündəlik həyatda və müxtəlif sahələrdə geniş istifadə olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz