Totuq sözü Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "sağlam, kök, koppuş, ətli-canlı" mənasında izah olunur. Lakin bu izah, sözün ifadə etdiyi semantik zənginliyi tam əks etdirmir. "Totuq" daha çox fiziki sağlamlıqdan əlavə, güc, həyat qüvvəsi, dolğunluq və gözəllik mənalarını da özündə birləşdirir. Sözün etimologiyası haqqında dəqiq məlumat yoxdur, lakin türki dillər ailəsindən mənşəli olduğu güman edilir və "dolu", "tam", "güclü" kimi köklərlə əlaqələndirilə bilər.
"Totuq" sözü, əsasən insanlara, xüsusilə də gənc qadınlara və uşaqlara tətbiq olunur. Onların sağlam, möhkəm bədən quruluşunu, canlılığını, əzəmətini və gözəlliyini ifadə edir. Məsələn, "totuq bir qız" ifadəsi sadəcə qızın kök və sağlam olmasını deyil, həm də onun gözəl, canlı və cəlbedici olduğunu da bildirir.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Totuq gəlinlər bir-bir oynadılar, göyçək qızlar süzdülər.") "totuq" sözü gəlinlərin fiziki sağlamlıqlarını, güclərini, əzəmətli və gözəl görünüşlərini vurğulayır. Bu, onların həyat enerjisi ilə dolu, şən və canlı olduqlarını göstərir. Sözün bu kontekstdə işlənməsi, onun sadəcə fiziki xarakteristikadan kənara çıxıb, daha geniş bir məna daşıdığını təsdiqləyir.
Qısacası, "totuq" sözü sadəcə fiziki cəhətdən sağlam və kök olmaqdan daha çox həyat enerjisi ilə dolu, güclü, əzəmətli və gözəl olmaq mənasını verir. Sözün işlənmə sahəsi məhduddur, lakin işləndiyi kontekstdə güclü ifadə qüvvəsinə malikdir.