Töhmətləndirmək

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Töhmətləndirmək (f.): Bu fe'l, əsasən, bir şəxsi əxlaqsız, alçaq, rəzil və ya əxlaqa zidd hərəkətlərdə ittiham etmək, onu pisləmək, qınamaq mənasını verir. Lüğətlərdəki "töhmət etmək, danlamaq, məzəmmət etmək, pisləmək" ifadələri bu mənanı əhatə edir, lakin tam əks etdirmir. Çünki "töhmətləndirmək" daha çox şəxsin özünə yönəlmiş, onu mənfi keyfiyyətlərlə suçlamağı ifadə edir. Başqa sözlə, şəxsi bir şeylə ittiham etməkdən daha çox, onun əxlaqi və ya davranış xüsusiyyətlərini mənfi qiymətləndirməyi, onun şəxsiyyətinə toxunmağı nəzərdə tutur.

Mənşəcə "töhmət" sözü ərəb dilindən götürülmüşdür və "qınama, məzəmmət" mənalarını verir. "-ləndirmək" isə fe'l düzəldən şəkilchidir. Beləliklə, "töhmətləndirmək" sözü bir şəxsi qınama, məzəmmət və ya pisləmə aktında fəal iştirak etməyi ifadə edir.

Misal üçün, "O, özünü töhmətləndirərək, layiq olduğu cəzanı öz üzərinə götürdü" cümləsində şəxs özünü mənfi qiymətləndirir, özünə qarşı mənfi bir münasibət bəsləyir. Yaxud, "Hərəkətini töhmətləndirərək, başqalarının səhv etməsini haqlı saydı" cümləsində isə şəxs başqasının hərəkətini mənfi qiymətləndirir, onu pisləyir və beləcə, özü də həmin mənfi hərəkəti təsdiqləyir.

Nadir istifadə edilməsinə gəldikdə, bu sözün daha çox ədəbi üslubda və formal kontekstlərdə işlənməsi ilə əlaqədardır. Gündəlik danışıqda daha sadə sinonimlər (məs., qınamaq, pisləmək, danlamaq) üstünlük təşkil edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz