Törətmək fellinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "əmələ gətirmək, yaratmaq, meydana gətirmək, doğurmaq, baş verməsinə, törəməsinə səbəb olmaq" ifadələri ilə məhdudlaşdırıla bilməz. Daha geniş və dəqiq bir izah təqdim etmək üçün sözün etimologiyasına, semantik spektrinə və istifadə kontekstlərinə nəzər salmaq lazımdır.
Etimoloji baxımdan, "törətmək" feli "törəmək" feilindən törəmədir. "Törəmək" isə kökü qədim türk dillərindəki "tür-" (əmələ gəlmək, yaranmaq, əmələ gətirmək mənasında) və "-mək" (feil şəkilçisi) morfemlərindən meydana gəlmişdir. Beləliklə, "törətmək" feli, bir əməlin, hadisənin və ya varlığın başqa bir əməl, hadisə və ya varlıq tərəfindən əmələ gətirilməsini, yaranmasına səbəb olmasını bildirir.
Semantik baxımdan, "törətmək" fərqli kontekstlərdə müxtəlif mənalar kəsb edə bilər. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
- Fiziki mənada yaratmaq: "Sənətkar gözəl bir əsər törətmişdir." (bir şeyin maddi olaraq yaradılması)
- Mənəvi mənada yaratmaq: "Onun sözləri ürəyimdə böyük bir kədər törətdi." (bir duyğunun, vəziyyətin yaranmasına səbəb olmaq)
- Səbəb olmaq: "Bu hadisə böyük bir qarışıqlıq törətdi." (bir hadisənin baş verməsinə səbəb olmaq)
- Nəsl artırmaq: "O, çoxlu övlad törətmişdir." (uşaq dünyaya gətirmək)
- Törəmə əmələ gətirmək: "Bu söz bir çox yeni sözlər törətmişdir." (yeni sözlərin, anlayışların yaranmasına səbəb olmaq)
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr:
- Qəhrəmanlıq əsərləri böyük qəhrəmanlar törədir.
- Yağış sel törətdi.
- Onun hərəkəti böyük bir qalmaqal törətdi.
- Bu qanun yeni bir dövr törətdi.
- Yazıçının əsəri yeni ədəbi məktəb törətdi.
Göründüyü kimi, "törətmək" feli geniş məna spektrinə malikdir və kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalarda işlənə bilər. Yalnız "əmələ gətirmək" kimi dar bir izah, sözün bütün imkanlarını əhatə etmir.