izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tullantı sözü Azərbaycan dilində geniş mənada istifadə olunan bir termindir və bir şeyin işləndikdən, istehsal prosesinin tamamlanmasından, istifadə olunmasından sonra artıq qalan, həmin proses və ya məqsəd üçün yararsız hesab edilən hissələri, qalıqları, məhsulları və ya materialları ifadə edir. Bu, sadəcə fiziki maddələrə deyil, həm də enerji, informasiya və hətta vaxt kimi abstrakt anlayışlara da şamil edilə bilər. Məsələn, bir fabrikin istehsal prosesindən sonra yaranan kimyəvi maddələr, bir evdən çıxarılan zibil, bir kompüterdən silinən fayllar, istifadə olunan enerjinin itirilən hissəsi – hamısı müxtəlif növ tullantılar kimi qəbul edilə bilər.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "tullamaq" felindən törədiyini görərik. "Tullamaq" isə əşyanı, maddəni lazımsız hesab edərək atmaq, tərk etmək mənasını verir. Beləliklə, "tullantı" sözü özündə bu əsas mənanı əks etdirir: artıq lazım olmayan, atılmış, tərk edilmiş hissələr. Lüğətin verdiyi "sənaye tullantıları" nümunəsi bu mənanın sənaye proseslərinə tətbiqini göstərir.

Tullantı anlayışının müasir kontekstdə əhəmiyyəti çox yüksəkdir. Çünki tullantıların idarə edilməməsi ətraf mühitin çirklənməsinə, təbii resursların tükənməsinə və insan sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Buna görə də, tullantıların təsnifatı, emalı, utilizasiyası və utilizasiya olunmayan hissələrin təhlükəsiz şəkildə məhv edilməsi müasir cəmiyyətlər üçün çox vacib məsələlərdəndir. Tullantıların növləri çox müxtəlifdir: bərk məişət tullantıları, sənaye tullantıları, tibbi tullantılar, radioaktiv tullantılar, elektron tullantılar və s. Hər bir növün ayrıca idarə olunması tələb olunur.

Cümlə içərisində "tullantı" sözü müxtəlif kontekstlərdə istifadə edilə bilər: "Fabrikin tullantıları çaya axıdılırdı.", "Qida tullantıları minimuma endirilməlidir.", "Bu layihənin əsas məqsədi tullantıların azaldılmasıdır.", "Kompüter tullantıları ətraf mühit üçün təhlükəlidir." kimi nümunələr verilə bilər. Bu cümlələrdə "tullantı" sözü həm konkret fiziki maddələri, həm də ümumi bir problem olaraq qəbul edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz