Únsiya (latıncadan) - çəki vahidi olaraq bir sıra ölkələrdə istifadə edilmiş, lakin müxtəlif dəyərlərə malik olan bir termindir. Tarixən müxtəlif ölkələrdə, mədəniyyətlərdə və zaman kəsiyində unsiyanın dəyəri fərqlənmişdir. Bu fərqlər əsasən həmin ərazilərdə mövcud olan yerli çəki sistemlərinə və standartlarına bağlı olaraq yaranırdı.
Lüğətlərdə tez-tez 28-35 qram aralığında göstərilən unsiya dəyəri təxminidir və konkret bir tarixi və coğrafi kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, 1881-ci ilə qədər İtaliya, İspaniya, Meksika, Argentina və Boliviya kimi ölkələrdə istifadə olunan unsiyanın dəyəri, bu ölkələrin metrik sistemə keçməsindən əvvəl mövcud olan yerli çəki sistemlərinə uyğun olaraq müəyyən edilirdi. Bu səbəbdən, həmin dövr üçün dəqiq dəyəri müəyyən etmək üçün həmin ölkələrin tarixi çəki standartlarına müraciət etmək lazımdır.
Unsiyanın işlənməsinə dair misallar:
- "Qızılın çəkisi on unsiya idi." - Burada unsiya qızılın miqdarını göstərir.
- "Köhnə reseptdə ədviyyatların unsiya ilə ölçülməsi göstərilirdi." - Bu cümlədə unsiya həcm ölçüsü kimi deyil, çəki ölçüsü kimi istifadə olunur.
- "Tarixi sənədlərdə unsiya, dram və funt kimi çəki vahidlərinin istifadə olunduğu görünür." - Burada unsiya digər tarixi çəki vahidləri ilə müqayisə edilir.
Beləliklə, unsiyanın dəyəri müəyyən bir zaman və məkan kontekstini nəzərə almaqla dəqiqləşdirilməlidir. Sadəcə "28-35 qram" aralığı qeyri-dəqiq və tam məlumat vermir. Daha dəqiq məlumat üçün tarixi mənbələrə, həmin ölkələrin tarixi çəki sistemlərinin tədqiqinə müraciət etmək lazımdır.