izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Unutdurmaq (fe'l) - İnsanı, hər hansı bir hadisəni, duyğunu və ya fikri unutmağa məcbur etmək, yaddan çıxarmağa səbəb olmaq, yaddan silmək, silmək, kölgədə qoymaq mənasında işlənir. Bu əməlin mahiyyəti, öz-özlüyündə yox olmaq deyil, bilərəkdən və ya bilmədən unutmağa aparıb çıxaran xarici təsirlərin olmasıdır. Sözün əsasında “unutmaq” feli dayanır və “-dır” şəkilçisi vasitəsilə passiv məna kəsb edir, yəni unutma hadisəsini törədən amili vurğulayır.

Unutdurmaq feli, həm aktiv, həm də passiv mənalarda işlənə bilər. Aktiv mənada, kiminsə bilərəkdən başqa birinin nəyisə unutmasına səbəb olması ifadə edilir:

Misal: O, mənə bütün yaşananları unutdurmaq istəyirdi. (Burada subyekt, yəni fəal tərəf, başqasının unutmasına səbəb olur.)

Passiv mənada isə, hadisələrin, əşyaların, yerlərin və s. təsirinin insanı unutmağa aparıb çıxarması nəzərdə tutulur:

Misal: Bu yerlərin səhərləri, axşamları mənə hər şeyi unutdururdu. (Burada yerlərin səhər və axşamları unutmağa səbəb olan amildir. İnsanın özü deyil, xarici bir amil unutmağa səbəb olur.)

Unutdurmaq sözü əsasən psixoloji və ya duyğu təsvirlərində işlənir və hər hansı bir təsiri, hadisəni, insanı təsir edən faktoru bildirərək, unutma prosesini səbəb-nəticə əlaqəsi çərçivəsində izah edir. Sözün sinonimləri arasında “yaddan çıxartdırmaq”, “unutmağa məcbur etmək”, “yaddan silmək” kimi ifadələr göstərilə bilər, lakin bunların hər biri “unutdurmaq” sözünün tam əvəzedicisi deyildir. "Yaddan çıxartdırmaq" daha çox bilərəkdən edilən bir əməli ifadə edərkən, "unutdurmaq" daha geniş bir kontekstdə, həm bilərəkdən, həm də bilmədən baş verən prosesləri əhatə edir.

Etimalogiyası baxımından “unutmaq” felindən törəmişdir. "-dır" şəkilçisi vasitəsilə passiv formada istifadə olunur. Türk dillərində geniş yayılmış bir söz formasıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz