Uşaqsızlıq sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termindir və bir neçə məna çalarına malikdir. Əsas mənası uşağı, övladı olmaması deməkdir. Bu, həm bioloji, həm də sosial bir anlayışdır. Bioloji baxımdan uşaqsızlıq, reproduktiv sistemin fəaliyyətindəki problemlər səbəbindən övlad sahibi olma qabiliyyətinin olmaması və ya çətinliyini ifadə edir. Sosial baxımdan isə, övlad sahibi olma arzusunun olmasına baxmayaraq, müxtəlif səbəblərə görə – məsələn, suburluq, sosial-iqtisadi vəziyyət, şəxsi seçimlər və s. – övlad sahibi olmama halını ifadə edir.
Sözün sinonimləri arasında övladsızlıq və sonsuzluq da yer alır. Ancaq bu sinonimlərin istifadəsindəki incə fərqləri nəzərə almaq vacibdir. Övladsızlıq daha çox, artıq övlad sahibi olma ehtimalının olmadığı, yəni bioloji imkanın bitməsi ilə əlaqədar istifadə olunur. Sonsuzluq isə daha geniş məna kəsb edir və nəinki uşağın olmamasını, həm də varis qalmağın, nəslin davamını təmin etməyin mümkün olmamasını əks etdirir. Bəzən bu söz daha çox metaforik mənada, yəni bir işin, layihənin, nəslin davamını təmin edə bilməməsi kimi də istifadə oluna bilər.
Uşaqsızlığın səbəbləri müxtəlifdir və tibbi, sosial, psixoloji amillərlə bağlı ola bilər. Bu səbəbdən, uşaqsızlıq anlayışı yalnız tibbi bir problem kimi deyil, həm də sosial və psixoloji bir məsələ kimi də qiymətləndirilməlidir. Uşaqsızlıq ilə bağlı bir çox ədəbiyyat, araşdırma və ictimai müzakirələr mövcuddur, bu da onun sosial əhəmiyyətini vurğulayır.
Cümlə içərisində nümunələr:
- Onların uşaqsızlıqdan əziyyət çəkməsi ailəni çox kədərləndirmişdi.
- Uzun illər müalicə aldıqdan sonra uşaqsızlıq problemi həll olundu.
- Ədəbi əsərdə qəhrəmanın uşaqsızlığı onun həyatının faciəsi kimi təsvir olunub.
- Qocalıq və övladsızlıq onu dəhşətə gətirirdi.
- Şirkətin sonsuzluğu, yəni yeni layihələrə qoyduğu sərmayələrin nəticəsiz qalması onu narahat edirdi.