Uyğunlaşdırılma sözü, "uyğunlaşdırmaq" fellərinin məsdər formasından törəmiş bir isimdir. Əsas mənası, bir şeyin və ya bir hadisənin mövcud şəraitə, vəziyyətə, tələblərə və ya digər bir şeyə uyğun hala gətirilməsi, dəyişdirilməsi və ya düzəldilməsidir. Bu proses, uyğunluğun təmin olunması üçün həyata keçirilir və fərqli sahələrdə müxtəlif mənalarda istifadə edilə bilər.
Dilçilik baxımından, uyğunlaşdırılma sözünün mənşəyi türk dilinə aiddir. "Uyğun" sözü, "bir-birinə oxşar, bənzər, münasib" mənalarını ifadə edir, "laşdırmaq" isə bir şeyə müəyyən bir xüsusiyyət qazandırmaq, onu bir hala salmaq mənasını verir. Beləliklə, "uyğunlaşdırılma", bir şeyin müəyyən bir standart, nümunə və ya digər bir varlığa uyğun hala gətirilməsini bildirir.
Müxtəlif kontekstlərdə uyğunlaşdırılmanın mənaları:
• Texnologiya: Bir proqramın fərqli əməliyyat sisteminə uyğunlaşdırılması, bir cihazın yeni standartlara uyğunlaşdırılması.
• Biologiya: Canlı orqanizmlərin yeni mühit şəraitinə uyğunlaşması, adaptasiyası. Bu mənada, uyğunlaşdırılma daha çox təbii bir prosesdir, aktiv müdaxiləni tələb etmir.
• Sosiologiya: Yeni bir mədəniyyətə və ya cəmiyyətə uyğunlaşma, inteqrasiya prosesi. Məsələn, miqrantların yeni ölkənin həyat tərzinə uyğunlaşdırılması.
• Təhsil: Tədris planlarının şagirdlərin ehtiyaclarına uyğunlaşdırılması, fərdiləşdirilmiş təhsil.
• İqtisadiyyat: İstehsal proseslərinin bazar tələblərinə uyğunlaşdırılması, məhsulların istehlakçı zövqlərinə uyğunlaşdırılması.
Cümlə içərisində istifadəsi:
• Yeni texnologiyanın köhnə sistemlərlə uyğunlaşdırılması çətin bir iş oldu.
• Müəllim dərsləri şagirdlərin səviyyəsinə uyğunlaşdırdı.
• Miqrantların cəmiyyətə uyğunlaşdırılması üçün müxtəlif proqramlar həyata keçirilir.
• Avtomobilin mühərriki yeni qaydalara uyğunlaşdırılmalıdır.
Nəticə olaraq, "uyğunlaşdırılma" sözü geniş mənalı bir termindir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif təfsir edilə bilər. Əsas mənası isə hər hansı bir obyekt, hadisə və ya sistemin mövcud şəraitə və ya tələblərə uyğun hala gətirilməsidir.