Uzunca (sıfat) Azərbaycan dilində geniş işlənən bir sıfat olub, əsasən uzunluq, müddət və ya həcm baxımından "çox uzun" mənasını ifadə edir. Etimoloji baxımdan "uzun" sözünün artırma şəkilçisi "-ca" ilə əmələ gəlmişdir. Bu şəkilçi sözün mənasını gücləndirərək, uzunluğun daha çox olduğunu vurğulayır. "Uzun" sözü ilə müqayisədə "uzunca" daha az rəsmi və daha çox danışıq dilinə xasdır.
"Uzunca" sözünün əsas mənası "çox uzun" olmaqla yanaşı, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar da əldə edə bilər. Məsələn, bir ağacın "uzunca" olması, hündürlüyünün həddən artıq uzun olduğunu bildirsə də, bir filmin "uzunca" olması onun müddətinin adi filmlərdən daha uzun olduğunu göstərir. Həmçinin, bir məruzənin və ya mətnin "uzunca" olması onun həcminin çox geniş və ətraflı olduğunu ifadə edir. Bu mənada "uzunca" "müfəssəl", "təfərrüatlı", "geniş" sözləri ilə sinonim kimi işlənə bilər.
İzahı daha aydın etmək üçün nümunələrə baxaq:
"Uzunca ağac" - Adi ağaclardan daha hündür bir ağacı ifadə edir.
"Uzunca dəhliz" - Adi dəhlizlərdən daha uzun bir dəhlizi ifadə edir.
"Uzunca zal" - Adi zallardan daha uzun bir zalı ifadə edir.
"Uzunca boru" - Adi borulardan daha uzun bir borunu ifadə edir.
"Yığıncaq uzunca davam etdi" - Yığıncağın adi vaxtından daha uzun davam etdiyini göstərir.
"Mövzu haqqında uzunca danışdı" - Şəxsin mövzu haqqında çox ətraflı və geniş məlumat verdiyini bildirir.
"Kitabın giriş hissəsi olduqca uzunca idi" - Giriş hissəsinin adi giriş hissələrindən daha uzun və ətraflı olduğunu ifadə edir.
Yekun olaraq, "uzunca" sözü "uzun" sözünün artırılmış forması olaraq, həm uzunluq, həm də həcm, müddət kimi ölçülərin artıqlığını bildirən çoxşaxəli bir sıfatdır və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənir.