Uzununa (zərf): Bu söz, əsasən "uzunluq" mənasını bildirən "uzun" sifətinin zərf formasından törəmişdir və bir əşyanın və ya hadisənin uzunluq boyu, boyuna yönəlməsini, uzanmasını ifadə edir. Daha dəqiq desək, bir şeyin uzun oxuna paralel, uzun istiqamətində yerləşməsini, hərəkət etməsini və ya yönəlməsini göstərir. Sözün mənşəyi türk dillərinin ortaq leksikasına aiddir və zaman keçdikcə Azərbaycan dilindəki istifadəsinə görə bir qədər təkmilləşmişdir.
Misal olaraq, "Taxtanı uzununa yonmaq" ifadəsində "uzununa" zərfi, taxtanın uzunluğu boyu, uzun oxuna paralel şəkildə yonulmasını ifadə edir. Eynilə, "Parçanın uzununa ölçüsü" ifadəsi də parçanın uzun tərəfinə paralel olaraq ölçülməsini bildirir. Bu mənada, "uzununa" zərfi, həm də "boyuna" sinonimi kimi işlənə bilər. Ancaq bəzi hallarda "boyuna" daha çox canlı varlıqlara (məsələn, insanın boyuna uzanmaq) aid istifadə olunur, "uzununa" isə daha çox cansız əşyalara tətbiq olunur.
Digər nümunələrə nəzər salaq: "O, yatağı uzununa düzəldib yatdı." bu cümlədə "uzununa" yatağın uzunluğu boyu uzanıb yatmasını bildirir. "Ev uzununa dar idi" ifadəsində isə evin uzunluğunun eninə nisbətən daha çox olduğunu ifadə edir. "Torpağı uzununa şumladı" cümləsində isə şumlamanın uzun istiqamətdə, torpağın uzun oxuna paralel şəkildə aparıldığını ifadə edir. Beləliklə, "uzununa" zərfi həm məkan, həm də hərəkət istiqamətini dəqiq müəyyən etmək üçün işlənir.
Qısaca desək, "uzununa" zərfi bir əşyanın və ya hadisənin uzadılmış istiqamətini, uzun oxuna paralel yerləşməsini və ya hərəkətini qüvvətli bir şəkildə vurğulayır. Bu mənada, o, sadəcə "uzunluq cəhətdən" deyilməsindən daha çox məlumat verir və cümləyə daha dəqiq bir məna əlavə edir.