ÜFÜRMƏK (f.): Dodaqları büzərək ağızdakı havanı şiddətlə və məqsədli şəkildə xaricə yönəltmək hərəkətidir. Bu hərəkət müxtəlif məqsədlər üçün tətbiq oluna bilər. Havanın yönəlmə intensivliyi və istiqaməti üfürmənin məqsədindən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, şamı söndürmək üçün zərifcə üfürmək kifayət edərsə, kömürləri qızışdırmaq üçün daha güclü və davamlı üfürmə tələb olunur. Havanın axını yönəltmək üçün dodaqların, bəzən isə yanaqların fəal iştirakı vacibdir.
Üfürmək fellərinin semantik sahəsi genişdir və fəaliyyətin nəticəsindən asılı olaraq müxtəlif kontekstlərdə işlənir. Əsas mənaları bunlardır:
1. Söndürmək: Yanğını, şamı, fitili və s. söndürmək üçün istifadə olunur. "O, şamı diqqətlə üfürdü və otaq qaranlığa qərq oldu."
2. Qızışdırmaq: Kömür, od, soba və s. kimi qızğın şeylərin istiliyini artırmaq üçün tətbiq edilir. "Dəmirçi, qızmar dəmiri daha da qızışdırmaq üçün güclü-güclü üfürdü."
3. Soyut mənada: Bəzən üfürmək sözü, bir şeyin sürətlə və şiddətlə hərəkət etməsini ifadə etmək üçün metaforik olaraq işlədilir. "Qasırğa şiddətlə üfürdü, ağacları əydi, evləri dağıtdı." Bu istifadədə "üfürmək" şiddətli küləyin təsirini ifadə edir.
4. Sərinlətmək: İstiliyi azaltmaq məqsədilə də istifadə oluna bilər. Məsələn, isti çayı sərinlətmək üçün üstünə üfürmək. "İsti çayı bir az sərinlətmək üçün üstünə üfürdü."
Üfürmək feli, əsasən, ağızdan çıxan havanın yönəldilməsini və onun təsiri altında baş verən dəyişiklikləri ifadə edir. Lakin dilin inkişafı prosesində məna genişlənməsi nəticəsində metaforik istifadələrə də rast gəlinir.