Ünsür (ər. عنصر - 'unsur) sözü qədim materialist fəlsəfədə təbiətin, bütün varlıqların və hadisələrin əsasını təşkil edən əsas tərkib hissələrini ifadə edir. Bu anlayışın kökündə, kainatın müxtəlif elementlərdən, bir-birinə qarışan və çevrilən əsas maddələrdən meydana gəldiyi fikri dayanır. Qədim Yunan fəlsəfəsində, xüsusilə də Empedokles və Aristotelin əsərlərində, dörd əsas ünsür – od, su, hava və torpaq – kainatın təməl daşı kimi qəbul edilirdi. Bu dörd ünsürün müxtəlif nisbətlərdə birləşməsi və bir-birinə çevrilməsi bütün kainat hadisələrinin izahını təmin edirdi.
Ancaq "ünsür" sözü yalnız qədim materialist fəlsəfə ilə məhdudlaşmır. Müasir elmdə, xüsusilə kimyada, "ünsür" periodik cədvəldə öz yerini tutan, kimyəvi üsullarla daha sadə maddələrə parçalanmayan əsas maddələrə deyilir. Bu mənada, "ünsür" atom nömrəsinə malik kimyəvi elementləri ifadə edir. Məsələn, hidrogen, oksigen, karbon kimi elementlər kimyəvi ünsürlər hesab olunur. Beləliklə, "ünsür" sözü həm qədim fəlsəfi anlayışı, həm də müasir elmi terminologiyada yer alır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qədim yunan fəlsəfəsində dörd əsas ünsür (od, su, hava, torpaq) kainatın əsasını təşkil edirdi.
- Su, kimyəvi ünsür olaraq hidrogen və oksigendən ibarətdir.
- Rəssam əsərinə rənglərin müxtəlif ünsürlərini ustalıqla qatırdı.
- Müvəffəqiyyət üçün səbir və çalışqanlıq əsas ünsürlərdəndir.
Göründüyü kimi, "ünsür" sözü həm maddi, həm də mənəvi aləmlərdə istifadə edilə bilər. Maddi aləmdə əsas maddələri, mənəvi aləmdə isə bir hadisəni, prosesi təşkil edən əsas komponentləri ifadə edir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasında tərkib hissəsi, əsas element anlayışı dayanır.