Yabılıq sözü Azərbaycan dilində, əsasən, atlara aid olaraq istifadə olunan bir termindir. Lüğətlərdə sadəcə "yabı halına düşmüş atın halı" kimi qeyd edilməsinə baxmayaraq, mənası daha geniş və çoxcəhətlidir. Yabılıq, sadəcə fiziki bir vəziyyət deyil, eyni zamanda atın psixoloji və sosial durumunun da ifadəsidir.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "yabı" sözünün kökü qədim türk dillərindəki "yab-" (yalnız, tək, əlçatmaz) felindən törəyir. Beləliklə, yabılıq, həm fiziki olaraq əlçatmaz, idarəolunmaz vəziyyətdə olan atı, həm də sosial baxımdan sürüdən ayrılmış, tək qalmış və ya başqa atlarla ünsiyyətdən məhrum olmuş atı təsvir edir.
Yabılığın əlamətləri arasında atın qaçış qabiliyyətinin azalması, qırışmış tükləri, arıqlaması, qıcıqlanmış və qorxulu davranışı və sürüyə qarşı aqressiv və ya qorxulu reaksiyaları göstərmək olar. Bu vəziyyət, atın uzun müddət tək qalması, ətraf mühitinə uyğunlaşa bilməməsi, qidalanma problemləri və ya xəstəliklər nəticəsində yaranır.
Cümlə içində istifadəsi nümunələri:
* "Atın yabılığı onu tamamilə dəyişdirmişdi." (Burada yabılıq fiziki və psixoloji dəyişikliyi ifadə edir.)
* "Uzun müddət tək qaldığı üçün at yabılığa düşmüşdü." (Burada yabılığın səbəbi göstərilir.)
* "Yabılıqdan çıxarmaq üçün ata xüsusi qulluq tətbiq olundu." (Burada yabılığın aradan qaldırılması üçün tədbirlər göstərilir.)
Beləliklə, yabılıq sadəcə bir söz deyil, atın fiziki və psixoloji vəziyyətinin mürəkkəb bir təsviridir və bu terminin düzgün başa düşülməsi üçün kontekstin nəzərə alınması vacibdir.