Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "varlı-karlı" sözü "varlı-hallı"ya istinad edilir. Lakin bu, sözün mənasını tam əhatə etmir. "Varlı-karlı" sözü, əsasən, maddi imkanlarının bol olması ilə yanaşı, eyni zamanda bu imkanlarından səmərəli istifadə etməyən, bəzən israfçı, hətta xəsislik əlamətləri göstərən şəxsi təsvir edir. "Varlı-hallı" isə daha çox varlı, imkanlı və möhtəşəm bir həyat tərzi sürən kəsləri ifadə edir. Beləliklə, "varlı-karlı" sözü "varlı-hallı"dan fərqli olaraq, mənfi bir konnotasiya daşıyır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "varlı" hissəsi "var" felindən törəmə olub, mal-mülkə, var-dövlətə malik olmağı bildirir. "Karlı" hissəsi isə birmənalı deyildir. Burada "qar" (mənfəət) sözü ilə əlaqəli ola bilər, lakin bu əlaqə dolayı yolla, kontekst vasitəsilə baş verir. "Karlı" burada "qazanc əldə edən", "mənfəətli" mənasında deyil, "xəsis", "səxavətsiz", "pulunu yığan" kimi mənaları ifadə edir. Yəni, varlılığına baxmayaraq, bu varlıqdan ehtiyacı olanlara kömək etməməsi, pulunu əsirgəməsi, mənfəəti üçün xərcləməməsi ön plana çəkilir.
Mir Cəlalın nümunə cümləsindəki ("Varlı-karlı kişidir, niyə verməyək?") istifadə, sözün mənfi konnotasiyasını daha aydın göstərir. Pərzad, varlı və pulu olan, amma səxavətsiz bir adamdan bəhs edir. Sözün istifadəsi, onun maddi imkanlarının olması ilə yanaşı, bu imkanlardan düzgün istifadə etməməsini vurğulayır. Verilməsi təklif olunan şeyin, ehtiyacı olana kömək etmək məqsədi daşıdığını düşünərək, "varlı-karlı"nın səxavətsizliyinə işarə edilir.
Başqa nümunələr göstərmək üçün:
- "O, varlı-karlı bir adam olsa da, qohumlarına heç vaxt kömək etmirdi."
- "Varlı-karlı olmasının heç bir faydası yox idi, çünki özündən başqa heç kimə xeyri dəymirdi."
Bu nümunələrdə də "varlı-karlı" sözü maddi imkanların bolluğuna baxmayaraq, bu imkanlardan öz mənfəəti üçün istifadə etməyən, ehtiyacı olanlara kömək etməyən, qısaca desək, səxavətsiz bir insanı ifadə edir.