Vasitəli (sif.): Birbaşa deyil, bir və ya bir neçə ara vasitə ilə həyata keçirilən, əldə edilən və ya meydana gələn; dolayı; dolaylı. Söz birbaşa obyektə və ya hadisəyə təsir göstərmir, əvəzində bir aralıq elementi vasitəsilə təsirini göstərir. Mənşəcə "vasitə" sözündən törəmişdir ki, bu da "araç", "alət", "səbəb" mənalarını daşıyır. Beləliklə, "vasitəli" sözü hər hansı bir hadisənin, əməlin və ya nəticənin əldə olunması üçün istifadə olunan bir vasitənin mövcudluğunu göstərir.
Mənşəyi: "Vasitə" ərəb mənşəli sözdür və "ortada olan şey" mənasını verir. Türk dilinə ərəb dilindən keçmişdir. "-li" şəkilçisi isə "sahib olan", "ilə əlaqədar" mənası verir. Beləliklə, "vasitəli" sözü "vasitəsi olan", "vasitə ilə əlaqədar" kimi də tərcümə oluna bilər.
İstifadə nümunələri:
- Vasitəli danışıq: Üçüncü şəxs vasitəsilə aparılan danışıq.
- Vasitəli təsir: Birbaşa təsir göstərmədən, ara vasitələr (məsələn, hormonlar) ilə təsir göstərmə.
- Vasitəli vergi: Məhsul və xidmətlərə əlavə olaraq ödənilən vergi (məsələn, ƏDV).
- Vasitəli hərəkət: Bir qolun digər bir qolu hərəkətə gətirməsi kimi hadisələr vasitəli hərəkət nümunələridir.
- Vasitəli səbəb: Bir hadisənin baş verməsinə birbaşa səbəb olan hadisə deyil, ara səbəb.
Fərqli cümlələrdə işlənmə: "Vasitəli" sözü müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər və hər dəfə də özünəməxsus bir məna çalarına malik olur. Məsələn, "vasitəli vergi" iqtisadi kontekstdə, "vasitəli danışıq" sosial kontekstdə, "vasitəli təsir" biologiya və ya fizika kontekstində istifadə olunur. Sözün mənası cümlənin quruluşundan və istifadə olunduğu kontekstdən asılı olaraq dəyişir.
Qeyd: "Vasitəli" sözü "dolaylı" sözü ilə sinonim kimi istifadə oluna bilsə də, bəzi hallarda fərqli mənalar da ifadə edə bilər. "Dolaylı" daha çox gizli, açıq şəkildə deyilməyən mənaları və ya yolları ifadə edərkən, "vasitəli" bir ara vasitənin varlığını vurğulayır.