izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Veda sözü [sanskr. वेद, veda] kökənlidir və “bilgi”, “elm”, “həqiqət” və ya “tanrı tərəfindən açıqlanmış həqiqət” mənalarını ehtiva edir. Hindistan dininin (xüsusilə Hind dininin) əsas müqəddəs kitablarını təşkil edən dörd əsas mətn toplusuna verilən addır. Bu mətnlər qədim hindlilərin dini, fəlsəfi, sosial və ritual həyatı ilə bağlı geniş məlumatlar ehtiva edir.

Veda, sadəcə bir kitab deyil, min illər ərzində inkişaf etmiş və şifahi olaraq nəsildən-nəslə ötürülmüş bir mətn sistemidir. Dörd əsas Vedaya – Rigveda, Yajurveda, Samaveda və Atharvaveda – əlavə olaraq, onlarla bağlı Brahmana, Aranyaka və Upanişadlar kimi əlavə mətnlər də mövcuddur. Bu mətnlər müxtəlif üslublarda yazılmışdır; bəziləri ilahilər və dualardan, bəziləri isə ritual təlimatlardan ibarətdir. Upanişadlar isə Vedaların fəlsəfi hissəsini təşkil edərək, Brahman, Atman və Moksha kimi əsas fəlsəfi anlayışları ətraflı izah edir.

Veda sözünün tərkibində istifadə olunması da mənasının genişliyini göstərir. Məsələn, "Vedik dövr" deyərkən, Vedaların yazıldığı və yayıldığı tarixi dövr nəzərdə tutulur. "Vedik din" ifadəsi isə Vedaların təməlində qurulan dini inancları və təcrübələri ifadə edir. Beləliklə, "Veda" termini yalnız müqəddəs kitablar üçün deyil, həm də onların təmsil etdiyi geniş mədəni və dini bir kontekstin adlandırılmasında istifadə olunur. Bu mənada, Veda sözü sadəcə bir “kitab” mənasını keçərək daha geniş, bir mədəniyyətin kökü və əsasını təmsil edən bir anlayışa çevrilir.

Qısaca, Veda Hindistanın dini tarixi və mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsi olub, dərin mənalı və çoxşaxəli bir anlayışdır. Onun yalnız müqəddəs kitab kimi deyil, həm də bir bilik, həqiqət və dini təcrübə sistemi kimi anlaşılması vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz