Ventil [alm. Ventil] – texniki termin olaraq, boru kəmərlərində, qaz və maye ötürmə sistemlərində, həmçinin müxtəlif texniki qurğularda mayenin, qazın və ya buxarın axınının idarə olunması üçün nəzərdə tutulmuş qapaq və ya qurğudur. Ventilin əsas funksiyası axının açılması, bağlanması və ya tənzimlənməsidir. Bu, müxtəlif mexanizmlər vasitəsilə – məsələn, qolu, qolu ilə tənzimlənmə, pnevmatik və ya hidravlik aktuatorlar vasitəsilə həyata keçirilir.
Ventillər müxtəlif növlərə və ölçülərə malikdir və onların konstruksiyası axının xüsusiyyətlərindən (təzyiq, temperatur, ötürülən maddənin növü) asılı olaraq dəyişir. Məsələn, top ventillər, qapaq ventillər, kəpənək ventillər, diafraqma ventillər və digər növlər mövcuddur. Hər bir növün özünəməxsus üstünlükləri və çatışmazlıqları vardır, bu da onların müəyyən tətbiq sahələrində istifadəsini müəyyənləşdirir.
Ventillər sənayenin müxtəlif sahələrində – neft-qaz sənayesindən kimya sənayesinə, istilik-energetika sistemlərindən su təchizatı sistemlərinə qədər geniş istifadə olunur. Onlar həm prosesin idarə olunması, həm də təhlükəsizlik baxımından vacib rol oynayırlar. Maddənin qəfil axınının qarşısını almaq, sistemdə təzyiqin tənzimlənməsi və s. kimi funksiyaları yerinə yetirirlər.
Lüğətdə sadəcə "qurğu, qapaq" ifadələri ilə məhdudlaşmaq ventilin funksional zənginliyini tam əks etdirmir. Ventil sadəcə bir qapaq deyil, sistemin ayrılmaz və çox funksiyalı bir hissəsidir. Onun düzgün işləməsi prosesin davamlılığını və təhlükəsizliyini təmin edir.
Etimologiya: Almanca "Ventil" sözü latın dilindəki "ventus" (külək) sözündən törəyib. Bu, ventilin havanın axınını idarə etmə funksiyasını əks etdirir. Ancaq müasir istifadəsində ventil yalnız havanın deyil, müxtəlif maye və qazların axınını da idarə edir.