Voltaj sözü, fizika elmində elektrik dövrəsindəki potensiallar fərqini ifadə edən bir termindir. Köhnə adlandırılmasına baxmayaraq, hələ də geniş istifadə olunmaqdadır və "gərginlik" sinonimi kimi qəbul edilir. Lakin, "gərginlik" daha ümumi bir termin olaraq, elektrik sahəsindən başqa sahələrdə də (məsələn, mexaniki gərginlik) istifadə olunur. Voltaj isə yalnız elektrik dövrələrinə aiddir.
Voltajın ölçü vahidi volt (V) ilə ifadə olunur. Bu vahid, İtalyan fizik Alessandro Volta'nın şərəfinə adlandırılmışdır. Volta, ilk kimyəvi batareyanı ixtira edərək elektrik cərəyanının əmələ gəlməsinə və potensiallar fərqinə dair əsaslı tədqiqatlar aparmışdır. Ona görə də, elektrik potensiallar fərqinin adının "voltaj" olaraq qəbul edilməsi tamamilə məntiqlidir.
Voltajın mənasını daha aydın göstərmək üçün aşağıdakı nümunələrə baxmaq olar:
- "Evimizin elektrik şəbəkəsinin voltajı 220 voltdur." Bu cümlə, evə verilən elektrik enerjisinin potensiallar fərqinin 220 volt olduğunu bildirir.
- "Batareyanın voltajı azalıb, cihaz işləmir." Bu cümlədə voltaj, batareyanın elektrik enerjisi təmin etmə qabiliyyətinin göstəricisi kimi istifadə olunmuşdur. Voltajın azalması, potensiallar fərqinin aşağı düşməsi mənasını verir.
- "Yüksək voltajlı xətlərə yaxınlaşmaq təhlükəlidir." Bu cümlədə isə voltajın təhlükəli olması vurğulanır. Yüksək voltaj, çox böyük potensiallar fərqini ifadə edərək elektrik şoku riski yaradır.
Qısacası, voltaj, elektrik dövrəsindəki iki nöqtə arasındakı potensiallar fərqini ölçən və volt vahidi ilə ifadə olunan bir kəmiyyətdir. "Köhnə ad" olmasına baxmayaraq, elektrik mühəndisliyi və fizika sahələrində hələ də geniş istifadə olunur və "gərginlik" termini ilə sinonim kimi qəbul edilir, lakin elektrik sahəsinə daha spesifik olaraq aiddir.