Meliorasiya [lat. melioratio – yaxşılaşdırma] termini, təbii şəraitləri əlverişsiz olan torpaqların məhsuldarlığının artırılması məqsədilə həyata keçirilən kompleks tədbirləri əhatə edən geniş bir anlayışdır. Bu tədbirlər sadəcə torpağın özünü deyil, həm də onun ətraf mühitini – su rejimini, relyefi, bitki örtüyünü və s. əhatə edə bilər.
Meliorasiya tədbirləri torpağın keyfiyyətinin köklü şəkildə yaxşılaşdırılmasına yönəldilir. Bu, torpağın fiziki, kimyəvi və bioloji xüsusiyyətlərinin dəyişdirilməsini, məhsuldarlığın artırılmasını və uzunmüddətli istifadəsinin təmin edilməsini nəzərdə tutur. Əlverişsiz torpaq şəraiti, məsələn, bataqlıqlaşma, şorlaşma, eroziya, quraqlıq və s. meliorasiya vasitələri ilə aradan qaldırılır.
Meliorasiya işləri müxtəlif üsullarla həyata keçirilir. Bunlara suvarma və drenaj sistemlərinin qurulması, torpağın əkinə hazırlanması, gübrələmə, əkilən bitkilərin növünün seçilməsi, eroziyadan qorunma tədbirləri, torpağın kimyəvi tərkibinin yaxşılaşdırılması (məsələn, şorlaşmış torpaqların yuyulması) və s. daxildir. Hər bir meliorasiya layihəsi konkret torpaq və iqlim şəraitini nəzərə alaraq fərdi olaraq hazırlanır.
Meliorasiya təkcə kənd təsərrüfatının inkişafı üçün deyil, həm də ətraf mühitin mühafizəsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, eroziyanın qarşısının alınması torpağın aşınmasının qarşısını alır, suvarma isə quraqlıqdan zərərçəkən ərazilərin məhsuldarlığını artırır. Lakin meliorasiya tədbirlərinin ətraf mühitə mənfi təsirlərindən (məsələn, duzluluğun artması, su ehtiyatlarının tükənməsi) qaçmaq üçün diqqətli planlaşdırma və idarəetmə çox vacibdir.
Beləliklə, meliorasiya müasir kənd təsərrüfatının və ətraf mühitin qorunmasının ayrılmaz hissəsi olub, torpaqların potensialından daha effektiv istifadə edilməsinə və davamlı inkişafa töhfə verir.