izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Məzdəki: (fars. مزدک‎) Məzdəkizm hərəkatının iştirakçılarına verilən addır. Bu termin, Sasanilər dövründə (III-VI əsrlər) yaşamış və sosial-dini islahatlar hərəkatına rəhbərlik etmiş Məzdək peyğəmbərin adından götürülmüşdür. Məzdəkinin təlimləri, o dövrün sosial quruluşuna qarşı yönəlmiş, əmlak bərabərliyini, qadın azadlığını və cəmiyyətdəki sosial ədaləti təbliğ edirdi. Məzdəki deyərkən, sadəcə hərəkatın iştirakçılarından bəhs edilmir, həm də bu ideologiyaya inanan və ya onun prinsiplərini müdafiə edən şəxslər nəzərdə tutulur. Hərəkatın üzvləri müxtəlif sosial təbəqələrdən olan insanlar idi, yəni yalnız kəndlilər və ya kasıblar deyil, hətta bəzi zadəganlar da Məzdəkin fikirlərinə qoşulmuşdular.

Terminin etimologiyasına nəzər salsaq, farsca "məzdək" sözünün "məzd" (mükafat, əvəz) və "ək" (sazlayan, edən) morfemlərindən əmələ gəldiyi güman edilir. Bu, Məzdəkin özünü "ədalətli mükafatlandırmanın tərəfdarı" kimi təqdim etməsi ilə əlaqələndirilə bilər. Lakin bu, yalnız bir fərziyyədir və etimologiya sahəsində müxtəlif yanaşmalar mövcuddur.

Məzdəki termini tarixi mənbələrdə, xüsusilə də Sasanilər dövrünə aid yazılı mənbələrdə və müasir tarixi araşdırmalarda istifadə olunur. Məsələn, "Məzdəkilər üsyanı", "Məzdəkilərin sosial-iqtisadi baxışları" və s. kimi ifadələrdə rast gəlmək mümkündür. Bu terminin istifadəsi, Sasanilər imperiyasında baş vermiş mühüm tarixi hadisələri və sosial-dini hərəkatları anlamaq üçün əsasdır.

Qısacası, "Məzdəki" termini sadəcə bir ad deyil, mürəkkəb tarixi kontekstdə, xüsusi bir sosial-dini hərəkatla bağlı olan və müəyyən ideologiyanı əks etdirən bir termindir. Bu terminin düzgün anlaşılması, Sasanilər dövrünün sosial-siyasi və dini tarixinin dərk edilməsi üçün vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz