izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Məbud (ər. مَبُود - məbūd) sözü ərəb dilindən götürülmüşdür və ibadət edilən, sitayiş olunan varlıq mənasını verir. Sadəcə Allah deyil, həmçinin bütlər, təbiət hadisələri (günəş, ay, ulduzlar) və ya digər obyektlər də məbud ola bilər. Bu anlayış, insanın ibadət etdiyi və ya müqəddəs saydığı hər hansı bir varlığa, gücə və ya ideyaya şamil edilir. Beləliklə, məbud anlayışı dini inanc sistemlərinin çoxunda mərkəzi yer tutur və insanın mənəvi aləmini, dünyaya baxışını əks etdirir.

Tarix boyu müxtəlif mədəniyyətlərdə insanlar müxtəlif varlıqları məbud kimi qəbul etmişlər. Bəzi cəmiyyətlərdə təbiət qüvvələri (məsələn, yağış allahı, günəş allahı) məbud kimi izzətləndirilmiş, digər cəmiyyətlərdə isə insanlara bənzər xüsusiyyətləri olan tanrılar və ya ruhlar ibadət edilmişdir. Həmçinin, bəzi mədəniyyətlərdə müəyyən heyvanlar, əşyalar və ya simvollar da müqəddəs sayılmış və məbud kimi qəbul edilmişdir. Bu müxtəliflik insanın özünün ətraf mühitini və öz mövcudluğunu anlamaq cəhdlərini əks etdirir.

Məbud anlayışı, dini təlimlərin və əxlaqi dəyərlərin formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. İnsanlar məbudlarına ibadət etməklə, onların razılığını qazanmağa, qorunmaq və ya mükafatlandırılmaq ümidinə qapılmışlar. Eyni zamanda, məbud anlayışı cəmiyyətin sosial quruluşunun və əxlaqi normalarının inkişafına da təsir göstərmişdir. Məsələn, bir çox dini sistemlərdə məbudun əmrlərinə uyğun həyat tərzi insanlara əxlaqi davranış qaydaları qoymuşdur.

Sözün misal olaraq göstərilən beytində ("Məbudinə ərz qıldı razın; Bildirdi könüldəki niyazın") şair, öz ibadət etdiyi varlığa (Allah) arzularını və ehtiyaclarını çatdırır. Bu misal, məbud anlayışının insanın daxili aləminə, onun ümidlərinə və ehtiyaclarına bağlılığını vurğulayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz