Məruf (ər. معروف) sifəti. Klasik ədəbiyyatda geniş işlənmiş bir sözdür. Müasir Azərbaycan dilində də istifadə olunsa da, tez-tez rast gəlinən bir söz deyil. Əsas mənası "məlum", "bilinən", "hər kəsə məlum olan", "tanınmış"dır. Lakin "məruf" sadəcə olaraq bilinən hər şeyi ifadə etmir. "Məruf" sözü ilə ifadə olunan bilinmə, geniş kütləyə məlum olma, tanınma, şöhrət və ya nüfuz ilə bağlıdır. Yəni, sadəcə bir faktın bilinməsi deyil, bu faktın və ya şəxsin geniş dairə tərəfindən bilinməsi və tanınması mənasını verir. Bir neçə nümunə ilə izah edək:
Məsələn, "bu fakt mərufdu" deyəndə, sadəcə olaraq bu faktın bilinməsi yox, geniş bir auditoriya tərəfindən bilinməsi nəzərdə tutulur. Bu, xəbərin yayılması, qəbul olunması və qərar qəbulunda rol oynaması kimi aspektləri ehtiva edir. "Məşhur" sözü ilə sinonim olsa da, "məruf" sözü daha çox ədəbi üslubda və tarixi kontekstdə işlənir. "Məşhur" daha geniş bir spektrdə, həm müsbət, həm də mənfi mənalarda işlənərkən, "məruf" daha çox müsbət, hörmətli bir konnotasiya daşıyır.
Verdiyiniz nümunə cümləsində ("Elm afəti-can olduğu məşhuri-cahandır; Mərufi-zamandır") "məruf" sözü zamanın keçməsi ilə əlaqədardır. Burada "zamanın məlum olduğu", "zamanın tanınmış gerçəkliyi" kimi bir məna ifadə olunur. Yəni zamanın axışı və keçməsi bütün insanlar üçün bilinən və qəbul olunmuş bir həqiqətdir. Ədəbiyyatda belə istifadə hallarına tez-tez rast gəlmək olar.
Qısaca, "məruf" sözünün mənası, sadə bir "məlum" olmaqdan daha genişdir. O, geniş yayılmışlıq, tanınmışlıq, nüfuz və hörmət mənalarını da əhatə edir və əsasən klassik ədəbiyyat və mənşə etibarı ilə ərəb dilindən gələn bir söz kimi daha formal və ədəbi kontekstlərdə istifadə olunur.