Məşuq sözü ərəb mənşəli olub (مَشُوق), "sevilən", "istənilən", "məhəbbət yetirilən" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün əsas mənasını əks etdirməklə yanaşı, onun istifadə dairəsini tam əhatə etmir. Daha dəqiq və geniş bir izah aşağıdakı kimi verə bilərik:
Məşuq, əsasən kişi üçün işlədilən bir sözdür və dərin, güclü bir məhəbbətin obyektini, sevgilini, istənilən və arzulanan şəxsi bildirir. Bu, sadəcə "sevilən" mənasından daha çox, karşılıqlı bir məhəbbəti, dərin bir bağlılığı ifadə edir. "Sevgili" sözündən fərqli olaraq, "məşuq" sözü daha çox romantizm, ehtiras və özünəməxsus bir cazibə hissi daşıyır. Qadın üçün istifadə edilməsi nadir hallarda rast gəlinir və əgər işlədilirsə, bədii ədəbiyyatda, poetik ifadələrdə, xüsusi bir təsir yaratmaq məqsədilə olur.
Misallar:
1. "O, bütün qızların məşuq idi; gözəlliyi və xasiyyətinin nadirliyindən hamının ürəyini fəth etmişdi." (Burada məşuq sözü geniş bir qrup tərəfindən sevilən, istənilən bir şəxsi təsvir edir.)
2. "Şairin məşuquna yazdığı şeirlər, sonsuz bir məhəbbətin, dərin bir bağlılığın əksidir." (Burada məşuq, şairin dərin ehtirası, həyatının mərkəzi olan sevgilisini ifadə edir.)
3. "Rəssamın əsərlərindəki obrazlar, onun uzun illər əvvəl itmiş məşuqunun xatirəsini canlandırır." (Burada məşuq, keçmişdə güclü bir təsir bağlamış, indi yaddaşlarda yaşayan sevgilini bildirir.)
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, kökü olan "şəvq" (şəhvət, həvəs) mənası ilə də əlaqələndirilə bilər. Yəni "məşuq" yalnız sevgi deyil, həm də ehtiras və arzu ilə bağlı bir hissi də ifadə edə bilər.
Ümumi olaraq, "məşuq" sözü zəngin bir məna çalarına malik olub, sadəcə "sevilən" deyil, dərin, tutqun və ehtiraslı bir sevgi münasibətini ifadə edir. İstifadəsindəki incəliklər isə yazı tərzinə və kontekstinə bağlıdır.