Milliləşdirmə: "Milliləşdirmək" felindən törəmiş isimdir. Əsas mənası bir şeyin milli xüsusiyyətlər qazanması, milli səciyyə daşıması üçün edilən proses və ya hərəkətlər məcmusudur. Bu proses müxtəlif sahələri əhatə edə bilər: dil, mədəniyyət, iqtisadiyyat, siyasət və s.
Daha geniş şəkildə milliləşdirmə, hər hansı bir sahədə xarici təsirlərin azaldılması və milli dəyərlərin, adət-ənənələrin, mədəni irsin gücləndirilməsi, ön plana çəkilməsi istiqamətinə yönəlmiş sistemli fəaliyyət kimi başa düşülə bilər. Bu, sadəcə bir qurumun və ya məhsulun adı dəyişdirilməsi ilə məhdudlaşmır; əksinə, dərin bir transformasiya, dəyişiklik prosesini əhatə edir.
Milliləşdirmənin əhatə etdiyi sahələrə nümunələr:
- Dil milliləşdirməsi: Xarici sözlərin yerini milli dillə əvəz etmək, milli dilin təkmilləşdirilməsi və inkişafı üçün tədbirlər görmək.
- Mədəniyyət milliləşdirməsi: Milli adət-ənənələrin, incəsənətin, ədəbiyyatın, musiqinin qorunması və təbliği, milli kimliyin qorunması üçün tədbirlər.
- İqtisadiyyat milliləşdirməsi: Xarici kapitalın təsirinin azaldılması, milli istehsalın artırılması, milli iqtisadiyyatın gücləndirilməsi istiqamətində aparılan siyasət.
- Siyasət milliləşdirməsi: Milli suverenliyin qorunması, milli maraqların müdafiəsi üçün aparılan siyasi fəaliyyətlər.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Sənayenin milliləşdirilməsi iqtisadiyyatın inkişafına müsbət təsir göstərdi.
- Təhsil sistemində milliləşdirmə prosesi davam etdirilir.
- Onlar ölkənin mədəniyyətinin milliləşdirilməsinə çalışırdılar.
- Prezident milliləşdirmə proqramını təsdiq etdi.
Milliləşdirmə prosesi həm müsbət, həm də mənfi nəticələrə səbəb ola bilər. Müsbət tərəfləri milli kimliyin qorunması, milli iqtisadiyyatın inkişafı, milli mədəniyyətin zənginləşməsi ilə bağlıdır. Mənfi tərəfləri isə qapalıq, izolyasiya, qloballaşmadan geri qalma kimi hallar ola bilər. Ona görə də, milliləşdirmə prosesi balanslı şəkildə aparılmalıdır.