Milliyyət sözü ərəb mənşəlidir və "millət" kökünə -iyət şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlmişdir. "Millət" sözü isə öz növbəsində "mələ" (məl, yol, üsul) sözündən törəmişdir və qədim dövrlərdə "yol", "üsul", "mənsubiyyət" mənalarında işlənmişdir. Sonralar isə "xalq", "ümumxalq" mənasında işlənməyə başlamışdır. Beləliklə, milliyyət sözü əslində bir xalqa, bir ümummilli mənsubiyyətə, etnik mənsubiyyətə işarə edir.
Müasir Azərbaycan dilində milliyyət termini, bir insanın etnik mənşəyini, mənsub olduğu xalqı, dilini, mədəniyyətini və adət-ənənələrini ifadə edir. Bu, yalnız pasportlarda və ya rəsmi sənədlərdə qeyd olunan bir qruplaşma deyil, həm də insanın özünü necə təyin etdiyi, özünü hansı etnik qrupa aid hiss etdiyi ilə bağlıdır. Milliyyət anlayışı şəxsiyyətin formalaşmasında, sosial və mədəni kimliyinin təyin olunmasında mühüm rol oynayır.
Milliyyətin təyini obyektiv və subyektiv amillərdən asılıdır. Obyektiv amillərə dil, mədəniyyət, tarix, coğrafiya aiddir. Subyektiv amillər isə özünü milliyyətə aid hiss etmə, milli şüur, milli kimlik hissidir. Bir insanın milliyyəti onun özünü necə təyin etməsindən və ətrafının onu necə qəbul etməsindən asılı ola bilər.
Milliyyət sözü müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif cümlələrdə işlənə bilər:
- "Onun milliyyəti azərbaycanlıdır." (Etnik mənsubiyyəti göstərir)
- "Əhalinin milliyyət tərkibi müxtəlifdir." (Əhalinin etnik strukturunu ifadə edir)
- "Milliyyətçilik təhlükəli bir ideologiyadır." (Milliyyətçilik anlayışını ifadə edir)
- "Sənədlərdə milliyyət qeyd olunmalıdır." (Rəsmi qeydiyyat mənasında)
Qeyd etmək vacibdir ki, milliyyət anlayışı statik deyil və tarixi kontekstdən və sosial-siyasi proseslərdən asılı olaraq dəyişə bilər. Həmçinin, milliyyət anlayışının kompleksliyi və çoxmənalılığı səbəbindən bəzi hallarda mübahisələrə səbəb ola bilər.