Mizraq (ər. مِزْرَاق - mizrāq) sözü Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmişdir. Ərəb dilində "mizraq" uzun saplı, sivri uclu bir silah deməkdir. Azərbaycan dilində istifadəsində də bu əsas məna qorunub saxlanılır. Lüğətlərdə sadəcə "sivriuclu dəmirdən, poladdan düzəldilmiş uzun saplı qədim döyüş aləti; nizə" kimi tərifi olsa da, mənanın daha geniş və dəqiq şəkildə izahı vacibdir.
Mizraq, nizəyə bənzər, lakin ondan bəzi xüsusiyyətləri ilə fərqlənən bir döyüş alətidir. Nizənin uzunluğu ilə müqayisədə nisbətən qısa ola bilər və uclarının forması müxtəlif ola bilər. Demək olar ki, mizraq əsasən süvari döyüşlərdə, yaxud yaxın döyüşlərdə istifadə olunan bir silahdır. Uzun sapı, əlinə rahatlığı, həmçinin sivri ucu sayəsində düşməni dəf etmək üçün effektli bir vasitədir. Materialı həmişə dəmir və ya poladdan olmayıb, bəzi dövrlərdə daha ucuz materiallardan, məsələn, qatılaşdırılmış taxtadan da hazırlanıb. Bu, əsasən silahın geniş yayılması, və əlçatanlığını təmin edirdi.
Ədəbiyyatda mizraq, savaş və qəhrəmanlıqla əlaqəli metaforik mənalarda da istifadə edilə bilər. Məsələn, “Oynadaq hey süngü, mizraq, çiçəklənsin ana Vətən” misalında olduğu kimi, mizraq burada Vətən müdafiəsi üçün mübarizəni, vətənə olan sədaqəti simvolizə edir. Bu kimi hallarda mizraq, sadəcə bir silah deyil, həm də cəsarət, qəhrəmanlıq, mübarizə ruhunun təcəssümüdür.
Qısacası, mizraq sözünün mənası sadəcə "nizə" ilə məhdudlaşdırılmamalıdır. Onun tarixi konteksti, müxtəlif materiallardan hazırlanma imkanı, həmçinin ədəbiyyatda istifadəsinin metaforik mənaları da nəzərə alınmalıdır.