Modelləşdirmə: "Modelləşdirmək" felindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq "modelləşdirmək" felinin isim halı kimi təqdim olunsa da, modelləşdirmə anlayışı daha geniş və çoxşaxəlidir. Əsasən, real obyekt, proses və ya sistemin sadələşdirilmiş, abstrakt təsvirinin yaradılması prosesidir. Bu təsvir həmin obyekt, proses və ya sistemin müəyyən xüsusiyyətlərini əks etdirir və onların tədqiqi, analizi və proqnozlaşdırılması üçün istifadə olunur.
Modelləşdirmənin əsas məqsədi mürəkkəb hadisələri daha asan başa düşülən və idarə olunan formaya gətirməkdir. Bu, müxtəlif sahələrdə, o cümlədən təbiət elmlərindən sosial elmlərə, mühəndislikdən iqtisadiyyata qədər geniş tətbiq olunur. Modellər fiziki (məsələn, təyyarənin miniatür modeli), riyazi (məsələn, iqtisadi proseslərin riyazi modelləri), kompüter (məsələn, hava proqnozunun kompüter modelləri) və konsepsiya (məsələn, sosial sistemlərin konsepsiya modelləri) ola bilər.
Modelləşdirmə prosesi ümumiyyətlə aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir: 1) Modelləşdiriləcək sistemin və onun əsas xüsusiyyətlərinin müəyyən edilməsi; 2) Modellin növünün və strukturunun seçilməsi; 3) Modellin parametrlərinin təyini və kalibrə edilməsi; 4) Modelləşdirilmiş sistemin davranışının simulyasiyası və təhlili; 5) Modellin nəticələrinin interpretasiyası və real dünyaya tətbiqi. Modellərin dəqiqliyi və etibarlılığı modelləşdirilmiş sistemin mürəkkəbliyindən, seçilmiş modelləşdirmə üsulundan və istifadə olunan məlumatların keyfiyyətindən asılıdır.
Modelləşdirmənin müxtəlif sahələrdəki tətbiqlərinə nümunələr: İqtisadi modellər iqtisadi prosesləri proqnozlaşdırmaq üçün, hava proqnozları üçün meteoroloji modellər, mühəndislikdə konstruksiyaların möhkəmliyini yoxlamaq üçün fiziki və riyazi modellər, tibbdə xəstəliklərin yayılmasını tədqiq etmək üçün epidemioloji modellər, sosial elmlərdə sosial davranışları simulyasiya etmək üçün agent-əsaslı modellər misal göstərilə bilər.
Qısacası, modelləşdirmə, mürəkkəb sistemlərin sadələşdirilmiş təsvirlərinin yaradılması və təhlili prosesidir ki, bu da müxtəlif sahələrdə qərarların qəbul edilməsində, tədqiqatlarda və proqnozlaşdırmada mühüm rol oynayır. Onun əsas üstünlükləri sistemlərin daha yaxşı başa düşülməsini, sınaqların daha ucuz və təhlükəsiz aparılmasını, gələcək hadisələrin proqnozlaşdırılmasını təmin etməsidir. Lakin, modellərin mütləq həqiqəti əks etdirmədiyi, sadələşdirilmiş təsvirlər olduğu unutmamalıdır.