izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Mövhumatçılıq sözü, əsasən, görünməz qüvvələrə, mistik hadisələrə və əsassız inanclara olan həddindən artıq bağlılığı, həmin inancları həyatın əsas prinsipləri kimi qəbul etməyi ifadə edir. Bu, sadəcə mövhumata inanmaqdan daha geniş bir məfhumdur. Mövhumatçılıq, inancların həyatın bütün sahələrini, hətta rasional qərarların qəbul edilməsini belə, təsir etdiyi bir vəziyyəti təsvir edir. Burada həm əsassız inancların mövcudluğu, həm də onlara olan şübhəsiz, qeyd-şərtsiz bağlılıq önəmlidir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "mövhumat" ərəb mənşəlidir və "görünməz şeylər, xəyal, xurafat" mənasını verir. "-çılıq" isə Azərbaycan türkcəsində məşğuliyyəti, keyfiyyəti və ya halı bildirən bir şəkilçidir. Beləliklə, "mövhumatçılıq" sözü "görünməz şeylərə, xəyallara, xurafatlara bağlı olma halı, vəziyyəti" mənasını daha dəqiq ifadə edir.

Fərqli cümlələrdə "mövhumatçılıq" sözünün işlənməsinə nümunələr:

1. Onun mövhumatçılığı onu elmdən uzaqlaşdırdı. (Burada mövhumatçılıq, elmi bilikləri rədd etməyə yönələn bir keyfiyyət kimi təsvir edilir.)

2. Cəmiyyətdə mövhumatçılığın geniş yayılması qorxulu bir hal idi. (Bu cümlədə mövhumatçılıq, ictimai həyat üçün təhlükəli bir hadisə olaraq təqdim olunur.)

3. Müasir dünyada belə mövhumatçılıqla qarşılaşmaq təəccüblüdür. (Cümlə mövhumatçılığın müasir dövrdə də mövcudluğunu və gözlənilməzliyini vurğulayır.)

4. Həkim onun mövhumatçılığını müalicə etməyə çalışdı. (Burada mövhumatçılıq, müalicə tələb edən bir xəstəlik kimi göstərilir.)

Fanatizm ilə müqayisədə "mövhumatçılıq" daha geniş bir məfhumdur. Fanatizm, əsasən, bir ideologiyanın, dini inancların və ya siyasi baxışların həddindən artıq tərəfdarlığı ilə bağlıdır. Mövhumatçılıq isə daha çox əsassız, sübut olunmamış inanclara yönəlmişdir. Ancaq bəzi hallarda bu iki anlayış üst-üstə düşə bilər. Məsələn, dini fanatizm eyni zamanda mövhumatçılığın bir forması ola bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz