izahlı lüğət 2 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Murad (ər. مراد - murād) sözü Azərbaycan dilində "arzu, məqsəd, niyyət, dilək, istək, kam" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə verilən bu mənalar sözün əhatə etdiyi semantik sahənin genişliyini tam əks etdirməsə də, əsas mənalarını əhatə edir. Əslində, "murad" sözü daha çox daxili bir istək, ürəkdən gələn bir arzu, həyata keçirilməsi üçün can atılan bir məqsəd kimi başa düşülməlidir. Sadəcə bir istəkdən fərqli olaraq, "murad" daha güclü, daha dərin bir istək, əzmkarlıq tələb edən bir məqsədi ifadə edir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, ərəb dilindən gəldiyini görürük. Ərəb dilindəki "murād" (مراد) "istənilən şey, məqsəd, arzu" mənalarına malikdir. Azərbaycan dilinə keçdikdə isə, bu əsas mənalar qorunub saxlanılmış, lakin dilin özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə zənginləşdirilmişdir. Məsələn, "murad" sözü bəzən bir növ qədərdə, həyatda arzu edilən yüksək bir məqsədə, kamilliyə nail olmaq istəyini də ifadə edə bilir.

Səməd Vurğun Şirvaninin misalında verilən "Sən muradım əksinə, ey çərx, rəftar eylədin" cümləsində "murad" sözü şairin arzusunun əksinə bir hadisənin baş verməsini ifadə edir. Burada "murad" sözü şairin ürəkdən istədiyi, can atdığı bir məqsəd, arzu kimi təsvir olunur. Başqa nümunələrə baxsaq, "Muradına çatdı", "Onun ən böyük muradı övladlarının xoşbəxt olması idi", "Bu iş onun muradına uyğun deyil" kimi cümlələrdə də "murad" sözünün müxtəlif kontekstlərdə necə işləndiyini görə bilərik. Bu cümlələrdə "murad" sözü müvafiq olaraq; arzuya çatmaq, ən böyük istək, istəklərə uyğunluq mənalarını daşıyır.

Qısaca desək, "murad" sözü sadəcə bir "istək" deyil; daha dərin, daha güclü, həyata keçirilməsi üçün əzmkarlıq tələb edən bir arzu, məqsəd və niyyəti ifadə edir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq müəyyən edilir, lakin əsasında həmişə daxili bir tələbat, bir istəyin güclü ifadəsi yatır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz