Mübarizəli sifəti, əsas mənası etibarilə "mübarizə ilə bağlı olan", "mübarizə ilə xarakterizə olunan" deməkdir. Bu, sadəcə hadisənin mübarizə ilə sonuclanmasını deyil, həm də mübarizənin prosesin özündə, hadisənin tərkib hissəsi kimi mövcudluğunu bildirir. Başqa sözlə, mübarizəli bir şey yalnız nəticə etibarilə deyil, həm də öz mahiyyətinə görə mübarizənin təsiri altında qalmış, mübarizənin içində yaşamışdır.
Lüğətlərdə verilən "mübarizə ilə başa gələn, mübarizə ilə keçən, mübarizə ilə dolu" ifadələri bu mənanın müxtəlif aspektlərini vurğulayır. "Mübarizə ilə başa gələn" ifadəsi mübarizənin sonluğunu, nəticəsini önə çəkir; "mübarizə ilə keçən" isə zaman kəsiyini, mübarizənin davamlılığını ifadə edir; "mübarizə ilə dolu" isə mübarizənin hadisənin tərkib hissəsi olduğunu, onun hər anında mövcudluğunu vurğulayır.
Misal olaraq verilən "Mübarizəli iş" ifadəsi çətinliklə, maneələrlə dolu, uğur qazanmaq üçün mübarizə tələb edən bir iş deməkdir. "Mübarizəli ömür" isə çətinliklər, sınaqlar və mübarizələr içində keçmiş bir həyatı ifadə edir. Bu, sadəcə çətin bir həyat deyil, həm də bu çətinliklərin qəhrəmanlıqla, mübarizə aparmaqla qarşılanmasını nəzərdə tutur. Nəzərə alsaq ki, "Mübarizəli ömür" deyimi şeir misrasında işlənib ("İnsan var ki; Ömrü qaynar, mübarizəli"), burada "qaynar" sözü ilə birlikdə mübarizənin intensivliyini, həyəcanını, dramatizmliliyini vurğulayır.
Etimoloji baxımdan "mübarizəli" sözü "mübarizə" kökündən əmələ gəlmişdir. "Mübarizə" ərəb mənşəli bir sözdür və "qarşı-qarşıya gəlmə, döyüş, mücadilə" mənalarını verir. "-li" isə sifət əmələ gətirən bir şəkilçidir. Beləliklə, "mübarizəli" sözü "mübarizə ilə əlaqədar olan" mənasını ifadə edir.
Mübarizəli sözü cümlələrdə müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər: "Onun mübarizəli həyatı ədəbiyyata mövzu olmuşdur." , "Biz mübarizəli bir dövrü yaşayırıq." , "Mübarizəli bir layihəni uğurla başa çatdırdıq." Bu nümunələrdə sözün mənası dəyişməsə də, vurğu olunan aspektlər fərqlənir. Birinci cümlədə həyatın özü mübarizəlidir, ikincidə dövrün xarakteri vurğulanır, üçüncüdə isə layihənin reallaşdırılması üçün göstərilən səy önə çəkilir.