izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Münəccimbaşı sözü köhnə Azərbaycan dilində işlənmiş bir termindir və "baş münəccim", "baş astroloq" mənalarını ifadə edir. Bu termin, tarixi kontekstdə, münəccimlərin iyerarxik quruluşunda ən yüksək vəzifəni tutan şəxsi, ya da bir qrup münəccimin rəhbərini bildirir. Sözün strukturu iki hissədən ibarətdir: "münəccim" və "başı". "Münəccim" fars mənşəli olub ulduzların vəziyyətinə əsasən gələcəyi proqnozlaşdıran şəxs mənasını verir. "Baş" isə Azərbaycan dilinin öz sözü olub rəhbərlik, liderlik, üstünlük mənasını ifadə edir. Beləliklə, "Münəccimbaşı" sözü həm məcazi, həm də həqiqi mənada astroloqların rəhbəri, onlara rəhbərlik edən, ən bacarıqlı və nüfuzlu münəccimi bildirir.

Misal olaraq verilən cümlədə ("[Münəccimbaşı] Mirzə Sədrəddin qibleyi-aləmin ziyarətinə müşərrəf olmaq istəyir bir vacib işdən ötrü") "Münəccimbaşı" Mirzə Sədrəddin adlı konkret bir şəxsi təsvir edir. Bu cümlədə onun sosial statusu və peşəsi vurğulanır. Münəccimbaşının "qibleyi-aləmin ziyarətinə" getmək istəməsi, onun nüfuzunun və ictimai mövqeyinin yüksək olduğunu göstərir. "Qibleyi-aləm" (dünyanın qibləsi) ifadəsi ilə məşhur bir ziyarətgah, məscid və ya müqəddəs yer nəzərdə tutula bilər. Cümlənin davamında "bir vacib işdən ötrü" ifadəsi Mirzə Sədrəddinin səfərinin yalnız ziyarət məqsədli olmadığını, eyni zamanda, önemli bir məsələ ilə bağlı olduğunu bildirir.

Qeyd edək ki, "Münəccimbaşı" termini indiki dövrdə nadir hallarda işlənir. Müasir Azərbaycan dilində astroloqların rəhbərini ifadə etmək üçün daha çox "baş astroloq", "astroloqların rəhbəri" kimi ifadələr istifadə olunur. Lakin tarixi mətnləri anlamaq üçün "Münəccimbaşı" sözünün mənasını və kontekstini bilmək vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz