Nizami (sif.) [ər.] Bu sözün Azərbaycan dilindəki mənası, əsasən, “düzgün, tərtibli, mütəşəkkil, müntəzəm” olaraq izah olunsa da, daha geniş və dəqiq bir tərif verə bilərik. Ərəb mənşəli olan "nizam" sözündən törəyən "nizami" sıfatı, yalnız zahiri düzülüşü deyil, həm də daxili quruluşun, sistemin və prosesin müəyyən bir qayda və prinsiplərə uyğun olmasını ifadə edir. Yəni, sadəcə fiziki düzülüşü deyil, məqsədəuyğunluq, planlılıq və effektivliyi də əhatə edir.
Birinci mənası olan “düzgün, tərtibli, mütəşəkkil, müntəzəm” ifadəsi, "nizami" sözünün əsas mənasını əks etdirir. Məsələn, "nizami sıra", "nizami quruluş", "nizami iş rejimi" ifadələrində sözün bu mənası aydın görünür. Bu ifadələr qaydalı, planlı və qarışıqlıqdan uzaq olan bir sistemi təsvir edir.
İkinci mənası, yəni "ardıcıl hərbi hazırlıq keçmiş" isə daha spesifik və tarixi kontekstdə istifadə olunan bir mənadır. Bu mənada "nizami" sözü, əsgərlərin hərbi təlimlərdən keçərək müəyyən standartlara cavab verdiyini, peşəkar və döyüşə hazır olduğunu göstərir. Məsələn, "nizami əsgər", "nizami ordu" ifadələrində bu məna üstünlük təşkil edir. Bu mənanın əsasını hərbi təşkilatlanmanın qayda-qanunlarına riayət etmə, disiplinə və təlimə tabe olma təşkil edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "nizami" sözünün istifadəsi kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Bəzi hallarda sadəcə "düzgün" mənasında, bəzi hallarda isə "tam təlim keçmiş" mənasında işlənə bilər. Məsələn: "O, öz işini nizami aparırdı." (düzgün, tərtibli) və ya "O, nizami əsgər idi." (ardıcıl hərbi hazırlıq keçmiş) cümlələrində sözün fərqli mənalarını görə bilərik.