Müşəmbələmək

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Müşəmbələmək felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası “müşəmbə ilə örtmək, üzünə müşəmbə çəkmək”dir. Bu, sözün ən sadə və geniş yayılmış mənasıdır. Hər hansı bir əşyanın, obyektin və ya açıq bir yerin üzərini müşəmbə ilə örtmək hərəkətini ifadə edir. Məsələn, "Qapını müşəmbələmək" ifadəsi qapının üzərini müşəmbə ilə örtmək mənasını verir. Bu örtmə həm mühafizə məqsədi (məs., yağışdan, tozdan qorumaq), həm də əşyanı gizlətmək, gözdən uzaqlaşdırmaq məqsədi daşıya bilər.

Lüğətlərdəki tərif bir az qısadır və sözün kontekstə bağlı olaraq daha geniş mənalarda işlənə biləcəyini əks etdirmir. Məsələn, "Müşəmbələmək" feli, metaforik mənada da işlənə bilir. Bir şeyin üstünü tamamilə örtmək, gizlətmək və ya əhatə etmək mənasında istifadə oluna bilir. Misal olaraq, “Qaranlıq bütün şəhəri müşəmbələmişdi” ifadəsində qaranlıq şəhəri tamamilə bürüdü və görünməz etdi kimi məna verilir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, “müşəmbə” sözünün ərəb mənşəli olduğunu görərik. Bu, “müşəmbə”nin özü də bir örtücüdür. Beləliklə, “müşəmbələmək” felinin kökü də bu örtmə, bəzən də gizlətmə hərəkətindədir. Verilən uşaq şeiri nümunəsində isə, müşəmbənin sandığın ağzını örtməsi, onu suyun təsirindən qorumaq məqsədi daşıyır. Bu, sözün əsas mənasının sadə və konkret bir tətbiqidir.

Yekun olaraq, “müşəmbələmək” feli əsasən “müşəmbə ilə örtmək” mənasını daşısa da, kontekstdən asılı olaraq, metaforik mənada da işlənə bilir və bir şeyi tamamilə örtmək, gizlətmək və ya əhatə etmək mənasını ifadə edə bilir. Bu şəkil də sözün semantik genişliyini və istifadə çevikliyini göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz