Nalayiqlik (ism, tək, qadın) – Layiq olmamanın, yaraşmazlığın, layiqsizliyin özünü göstərən hərəkət, vəziyyət və ya keyfiyyət. Bu termin müəyyən bir şəxsin və ya hadisənin, məqamın, vəzifənin, və s. tələblərinə, standartlarına, əxlaqi prinsiplərinə və ya gözləntilərinə cavab verməməsini bildirir. Nalayiqlik, həm obyektiv, həm də subyektiv səciyyə daşıya bilər. Yəni, müəyyən qəbul edilmiş meyarlara uyğunsuzluq, obyektiv hal olsa da, nəyin nalayiq hesab olunacağına dair qiymətləndirmə subyektiv ola bilər.
Nalayiqliyin təzahür formaları çox müxtəlifdir: əxlaqi prinsiplərə zidd olan hərəkətlər (məsələn, xəyanət, yalançılıq), vəzifə səlahiyyətlərinin pozulması (məsələn, rüşvətxorluq, özbaşınalıq), sosial normalara uyğun gəlməyən davranışlar (məsələn, hörmətsizlik, kobudluq), estetik baxımdan xoşagəlməz görünüş (məsələn, geyim tərzi, davranış mədəniyyəti ilə bağlı nalayiqlik) və s. Nalayiqlik həm fərdi, həm də kollektiv səviyyədə müşahidə edilə bilər.
Etimologiya: Sözün əsası "layiq" felindən törəmişdir. "Layiq" sözü ərəb mənşəli olub, "əslində olan", "haqqı olan" mənalarını verir. "Nalayiq" isə "layiq olmayan" mənasını ifadə edir. "-lik" şəkilçisi isə isim törətmə funksiyasını yerinə yetirir, beləliklə "nalayiqlik" sözü "layiq olmamaq halı" anlamını qazanır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Onun bu hərəkəti böyük nalayiqlik idi.
- Belə bir davranış onun vəzifəsinə nalayiqlik idi.
- O, öz nalayiqliyinə görə cəzalandırıldı.
- Bu əməl ümumi əxlaqi normalara qarşı nalayiqlik nümayiş etdirir.
- Rəhbərin bu qərarı ciddi nalayiqlik hesab olunur.