izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Nəzakətsizlik (is. ): Ədəbsizlik, tərbiyəsizlik, mərifətsizlik, kobudluq, qabalıq kimi halları əhatə edən, şəxsiyyətin özünə və ətrafındakılara qarşı hörmətsiz və ya sayğısız davranışlarını ifadə edən bir anlayışdır. Nəzakətlilikdən kənara çıxma, qəbul edilmiş davranış qaydalarına uyğunsuzluq kimi də izah edilə bilər. Bu, həm sözlə, həm də əməllə ifadə oluna bilər. Sözlü nəzakətsizlik kobud ifadələr, təhqirlər, hədə-qorxu, sözlərin incitmə məqsədilə istifadə olunması ilə; əməli nəzakətsizlik isə kimsəyə qarşı hörmətsizlik, laqeydlik, təhqirə səbəb olan hərəkətlər, əşyaların qəsdən pozulması, şəxsi məkana müdaxilə kimi hərəkətlərlə özünü göstərə bilər.

Nəzakətsizliyin səbəbləri müxtəlif ola bilər: tərbiyənin çatışmazlığı, emosional tənzimləmənin zəifliyi, stress, qıcıqlanma, mədəniyyət fərqləri, şəxsiyyətin xüsusiyyətləri və s. Müəyyən mədəniyyətlərdə qəbul edilən davranışlar başqa mədəniyyətlərdə nəzakətsizlik kimi qəbul edilə bilər. Buna görə də, nəzakətsizliyin qiymətləndirilməsi həmişə kontekstdən asılıdır.

Misal olaraq göstərilən cümlədəki “[Qətibə:] Səni sevdiyim üçün mənə əxlaqsız deməyin nəzakətsizlikdir” ifadəsində, Qətibənin sevgi etirafına cavab olaraq “əxlaqsız” kimi təhqir edici bir sözün işlədilməsi nəzakətsizlik kimi qəbul edilir. Burada həm sözdəki kobudluq, həm də şəxsə qarşı hörmətsizlik nəzərə çarpır. Nəzakətsizlik sözünün bu cümlədəki işlənməsi nəzakətsiz davranışı və onun yaratdığı mənfi təsiri vurğulayır. Başqa bir nümunə olaraq, “Onun nəzakətsizliyi hər kəsi bezdirmişdi” cümləsini göstərmək olar. Bu cümlədə nəzakətsizlik davamlı və təkrarlanan bir davranış kimi təsvir edilir.

Etimoloji baxımdan, "nəzakət" sözü ərəb mənşəlidir və "nəzakət" kökündən əmələ gəlmişdir. Nəzakət sözünün əsas mənası "xeyirxahlıq, ədalət"dir. Nəzakətsizlik isə bu keyfiyyətin əksini, yəni xeyirxahlıqdan və ədalətdən kənara çıxmanı ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz