Noxudlu sifəti, əsasən, "noxud olan", "içərisində noxudun olduğu" mənasını bildirir. Lüğətlərdəki qısa izahlar, sözün əsas mənasını əks etdirməklə yanaşı, kontekstual istifadəsinin bütün incəliklərini əhatə etməyə bilər. Noxudlu sözü, əşyanın tərkib hissəsinin noxud olması ilə bağlı olaraq istifadə edilir. Məsələn, "noxudlu dovğa" deyərkən dovğanın hazırlanmasında noxudun əsas tərkib hissəsi olduğunu, "noxudlu bozbaş" deyərkən isə bozbaşın içərisində noxudun olduğunu bildiririk. Bu mənada, "noxudlu" sözü, "noxud əlavə edilmiş", "noxudla hazırlanmış" mənalarına da malik ola bilər.
Sözün mənşəyi türk dillərinə aiddir. "Noxud" sözünün kökü dərin qədim türk dillərinə gedib çıxır və "noxud" bitkisini bildirir. "-lu" isə türk dillərində geniş yayılmış bir şəkilçi olub, "maliklik", "tərkibdə olma" və ya "əlavə edilmiş olma" mənalarını ifadə edir. Beləliklə, "noxudlu" sözü, "noxuda malik olan", "noxudu özündə saxlayan" və ya "noxud əlavə edilmiş" kimi mənaların birləşməsindən yaranmış bir birləşmədir.
Sözün cümlədə işlənməsinə bir neçə nümunə:
- "Ana noxudlu plov bişirmişdi." - Bu cümlədə "noxudlu" plovun tərkibində noxudun olduğunu bildirir.
- "O, noxudlu şorba yeməyi sevmir." - Bu cümlədə "noxudlu" şorbanın tərkibində noxudun olduğu və şəxsin bunu sevmədiyini bildirir.
- "Noxudlu xəmirlə hazırlanmış çörək daha dadlı idi." - Bu cümlədə isə "noxudlu" xəmirin tərkibində noxudun olduğunu və bunun çörəyin dadını yaxşılaşdırdığını bildirir.
- Verilən mətndəki nümunədə isə: "Noxudlu bozbaşdan aldığı iri loğmalar [Büləndin] boğazından aşağı ötdükcə..." bozbaşın içərisində noxudun olduğunu və Büləndin yediyi loğmaların bu bozbaşdan olduğunu bildirir.
Qısaca desək, "noxudlu" sözü sadə bir sifət olsa da, kontekstdən asılı olaraq, noxudun bir yeməyin tərkib hissəsi olmasını, yaxud da noxudla hazırlanmasını və ya noxudun miqdarını bildirə bilər. İzahda bu çalarların vurğulanması daha dolğun və dəqiq bir məna verir.