izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Normativ [lat. normatio – qaydaya salma] sözü latın dilindən mənşəli olub, "qaydaya salma" mənasını ifadə edir. Lüğətlərdə əsasən “hər hansı bir işin görülməsi, icrası üçün əsas götürülən normalar göstəricisi” kimi izah olunsa da, bu izah kifayət qədər geniş və dəqiq deyil. Normativ anlayış daha çox bir sistemin, qaydanın, standartın və ya davranış modelinin müəyyən edilməsi və tətbiqi ilə bağlıdır. Bu anlayış müxtəlif sahələrdə, o cümlədən hüquq, dilçilik, ədəbiyyat, riyaziyyat, etika və s. də istifadə olunur.

Hüquq sahəsində normativ aktlar, qanunlar, qərarlar və sair rəsmi sənədlər vasitəsilə cəmiyyətdə qayda-qanun yaradılması və onların icrasının təmin edilməsi ilə bağlıdır. Məsələn, "Normativ hüquqi aktlar qanunvericiliyin əsasını təşkil edir" cümləsində normativ sözü hüquqi normaları müəyyən edən sənədlərə aiddir.

Dilçilikdə normativ ədəbi dilin qrammatik qaydalarına, leksik vahidlərinə və üslub normalarına uyğunluq deməkdir. Normativ dil istifadəsinə riayət etmək ədəbi dilin saflığını və aydınlığını qorumaq üçün vacibdir. Məsələn, "Yazı işlərində normativ dilə riayət etmək lazımdır" cümləsində normativ dilin düzgün və qəbul edilmiş qaydalarla ifadə olunmasına işarə edilir.

Riyaziyyatda normativ anlayışı riyazi modellərin və əməliyyatların qaydalarını və standartlarını müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "Bu riyazi əməliyyat normativ hesablamalara əsaslanır" cümləsində normativ qəbul olunmuş riyazi prinsiplərə və qaydalara istinad edilir.

Ümumiyyətlə, normativ anlayışı hər hansı bir sahədə qəbul olunmuş, qərar verilmiş, standartlaşdırılmış və əsas götürülən qayda və normaları ifadə edir. Bu qaydalar müəyyən bir davranışı, prosesi və ya nəticəni təyin edir və həmin sahədə fəaliyyətin düzgünlüyünü və effektivliyini təmin etmək üçün vacibdir. Normativ anlayışın mənası hər hansı bir konkret sahəyə tətbiq olunduqda daha dəqiq və spesifik olur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz